Türkçe deyimler kitapçığı: Spécimen des Idiotismes de la Languae Turque – Recueillis, classés par ordre de matières et expliqués

Authors : Yakup YILMAZ, Ceylan AKSOY

Pages : 65-78

Doi:10.29000/rumelide.648421

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2019-11-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı, kendine özgü bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz öbeği, tabir diye tanımlanan deyimler, her dilin sanatlı söz varlıklarındandır. Köktürkçeden günümüze kullanılan deyimler, yabancı Türkologların da ilgilendiği konulardan olmuştur. Fransa Asya Araştırmaları Cemiyeti üyesi olan F. L. O Roehrig tarafından kaleme alınan ve Türkçe öğretiminde kullanılması amaçlanan Spécimen des Idiotismes de la Languae Turque – Recueillis, classés par ordre de mati è res et expliqués adlı eserde de deyimler derlenmiştir. Türkçeye Türk Dilinin Deyimleri diye çevrilebilen eser, deyimleri ihtiva ediyormuş gibi görünse de deyimlerin yanında deyim dışı söz varlığı unsurlarını da barındırmaktadır. 8 Ekim 1843 tarihinde Breslav’da tamamlanan eserde, madde başları tematik olarak tasnif edilmiş, temaların altında alfabetik olarak deyimler sıralanmıştır. Sol sütunda Osmanlı Türkçesi, karşısında da Fransızcası yer almaktadır. Yaygınlaşıp kalıplaşmış benzetmeleri de deyim sayan Roehrig, bu eseriyle devrin Türkçe söz varlığını kayda geçirmekle faydalı bir çalışma bırakmıştır. 38 sayfadan ibaret olan Spécimen des Idiotismes de la Languae Turque – Recueillis, classés par ordre de mati è res et expliqués adlı eser bu çalışmada etraflıca değerlendirilecek, deyim çalışmalarına bir kaynak sunulacaktır.
Keywords : İdyotizm, deyim, transkripsiyon metni, söz varlığı