Transkripsiyon metinlerinde çok dilli eserler: Sözlükler, gramer kitapları, rehberler

Authors : Yakup YILMAZ

Pages : 79-95

Doi:10.29000/rumelide.648425

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2019-11-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Transkripsiyon metinleri Codex Cumanicus’tan bu yana Türkçenin söz varlığı ve onun sesletimi için öncelikli kaynaklardandır. Gramer kitapları, sözlükler ve rehberlerden oluşan dil yadigarları, yazıldığı devir için Türk dilinin fotoğrafı hükmündedir. Bu eserler, hazırlayanın tercih ettiği dil ile anlatılır. Yazarın verdiği örnekler ise çok zaman iki dil iledir. Ancak bazılarında anlatım iki dil ile, örnekler ise üç, dört hatta bazen beş dil iledir. Çok dilli transkripsiyon metinleri yazıldığı devirde Türk dilinin ve diğer yan dillerin de söz varlığını göstermekte, bu tür eserlerin sadece Türk diline değil eserdeki yan dillere de katkısı olmaktadır. Çok dilli eserlerden sözlüklere örnek, Dictionnaire Français-Arabe-Persan et Turc adlı Alexandre Handjeri’nin kaleme aldığı 1841 tarihli bir eserdir. Çok dilli eserlerden gramerlere örnek, Vocabulaire Oriental, Français-Italien, Arabe, Turc et Grec adlı Victor Letellier`nin kaleme aldığı 1838 tarihli bir eserdir. Çok dilli eserlerden rehberlere örnek, Fransızca adıyla Guide en trois langues: Française, Anglaise et Turque ; İngilizce adıyla Guide in three languages: French, English and Turkish ; Osmanlı Türkçesi adıyla Rehber-i elsine-yi selâse: Fransevî ve İngilizî ve Türkî olan eserin müellifi Nassif Mallouf’tur ve 1860 tarihli bir eserdir. Çok dilli sözlük, gramer kitapları ve rehberler, günümüzdeki çok dilli sanal çeviri araçlarının eski örnekleri sayılabilir. Çok dilli biçimde hazırlanmış sözlükler, gramer kitapları ve rehberler bu tebliğin araştırma konusu olup özellikleri üzerinde etraflı bilgi sunulacaktır.
Keywords : Transkripsiyon metni, çok dilli sözlük, çok dilli gramer kitabı, çok dilli rehber