Hamza-nāme’nin 72. cildi’nde kullanılan ikilemeler

Authors : Osman TÜRK

Pages : 357-366

Doi:10.29000/rumelide.808722

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2020-10-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Hamza-nāme’nin 72. cildi, Türk dilinin yaklaşık altı yüz yıllık insert ignore into journalissuearticles values(1400-1900); tarihî gelişim seyrine tanıklık etmektedir. Eser, İslam uygarlığının ve Türk kültürünün tüm imkânlarından yararlanılarak kaleme alınmıştır. Eser, birçok disipline kaynak olabilecek farklı ve zengin bir terkibe haizdir. Türk dilinin zengin bir söz varlığı, kullanım sistemi ve işlevsel bir mantık barındırdığı öteden beri dil bilim tarafından kabul edilen bir gerçekliktir. Hamzavi; İslam ve Türk kültürünün, edebiyatının, tarihinin, folklorunun ve Anadolu’nun birikiminden yararlanarak eseri kaleme almıştır. Eserde, Arapça ve Farsça söz varlıkları bulunmakla beraber Türk dili söz varlığının önemli bir bölümü olan ikilemelere yer verilmiştir. Eser olaya dayalı kahramanlık hikâyelerinden oluştuğu için olayları abartmak, canlı, heyecanlı ve akıcı kılmak için çok yoğun olarak kullanılan Türkçe ikilemelerin yanında Arapça ve Farsça ikilemelere de yer verilmiştir. Yazar, insert ignore into journalissuearticles values(aktarıcı); zaman zaman Türkçe, Arapça ve Farsça ikilemeleri ayrı ayrı kullanmış, kimi zaman da iki veya üç dilli ikileme kurmayı tercih etmiştir. Bu kullanım biçimleri Türk dili sentaksına uygun olmamakla birlikte oldukça yoğun bir biçimde yer almıştır. Bu çalışmada, Hamzavi’nin “Hamza-nāme’nin 72. Cildi” adlı eserde kullandığı ikilemeler/yinelemeler değerlendirilerek bunlar üzerinde çalışıldı. Eserde tespit edilen ikilemeler cümleler içindeki kullanımlarıyla birlikte ele alınıp anlam, tür ve biçim bakımından değerlendirilmiştir. Türk dilinin temel söz varlığında öne çıkan ikilemelerin Hamza-nāme’de ne kadar yoğun, farklı ve işlevsel konumlandırıldıkları gözlemlenmiştir.
Keywords : Hamza nāmenin 72 cildi, ikilemeler, Türk dili tarihi, Türk dili