Yazarın zihninde bir çeviri edimi: Özde çeviri ürünü olarak kaynak metin ve aslına çevirisi

Authors : Didem TUNA

Pages : 882-904

Doi:10.29000/rumelide.814738

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2020-11-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Çevirmen, belli bir edebiyat türüne ait olan ya da ilgi ve uzmanlık alanı dışında kalan konularda yazılan metinleri çevirmeyi mesleki ya da kişisel açıdan tercih etmeyebilir. Örneğin, dize formatında yazılmış oyunların çevirisi, türe ilgi duymayan ya da kendini bu türden bir aktarım için yetkin ya da hazır hissetmeyen bir çevirmen için cazip bir seçenek olmayabilir. Çevirmen aynı şekilde din, felsefe ya da tarih alanlarında, sanatın belirli dallarında, özel alan ya da terim bilgisi gerektiren konularda yazılmış metinlerin çevirisine tereddütle yaklaşabilir. Diğer yandan, çevirmenin bir nedenle çevirisini üstlenmeye sıcak bakmayabileceği bazı konular, sıcak baktığı farklı bir metnin içinde çözümlenmesi gereken metinlerarası unsurlar olarak karşısına çıkabilir. Bu unsurlar kimi zaman ciddi araştırma gerektiren, çeviriye ve çevirmene birçok açıdan meydan okuyan, tam anlaşılmayan ya da anlaşılsa dahi aktarılmaya direnen özellikte olabilir. Bu çalışmada Alexandre Dumas’nın Ali Pacha adlı kitabı, Sündüz Öztürk Kasar’ın önerdiği özde çeviri kavramı üzerinden diller ve kültürlerarası zihinsel bir çeviri ürünü olarak incelenmekte, İngilizce çevirisi ile tarafımızca yapılan Türkçe çevirisi ise Öztürk Kasar’ın yine aynı kavramdan yola çıkılarak tanımlanmış olduğu dolaylı özde çeviri ve aslına çeviri kavramları üzerinden ele alınmaktadır. Bu yaklaşımla, özünde insert ignore into journalissuearticles values(Türkçeden); çeviri işlemi olan insert ignore into journalissuearticles values(Fransızca); bir özgün metnin üçüncü bir dile insert ignore into journalissuearticles values(İngilizceye); aktarılması ve aslına insert ignore into journalissuearticles values(Türkçeye); döndürülmesi sırasında çevirmenin karşısına çıkabilecek farklı alanlara ait göstergelere dair örneklere yer verilmekte, bu örnekler üzerinden çevirinin metinlerarası ve disiplinlerarası doğası vurgulanarak, çevirmenin neyi çevirip neyi çevirmeyeceği üzerinde ne kadar kontrolü olabileceği irdelenmektedir. Bunun yanı sıra, bir özde çeviri metnini dolaylı özde çeviri ve aslına çeviri metnine döndürme noktasında çevirmenleri bekleyen farklı yükümlülüklere değinilmektedir.
Keywords : Ali Pacha, özde çeviri, dolaylı özde çeviri, aslına çeviri, çeviride metinlerarasılık