Hayru’l-Buldan (Oş) Risalesi (çeviri yazı, ses bilgisi, şekil bilgisi)

Authors : Recep YÜRÜMEZ, Ünal ALDEMİR

Pages : 300-321

Doi:10.29000/rumelide.1073919

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2022-02-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk İslam edebiyatında, geniş yazım alanı ve pek çok örneğiyle karşımıza çıkan fazilet-nâmeler genel olarak şehirlerin faziletlerini anlatan eserlerdir. Bu eserler, İslam medeniyeti için önemli olan şehirlerle ilgili menkıbeleri barındırmaktadır. Bu tür eserlerin Çağatayca yazılmış örneklerinden olan Hayru’l-Buldan Risalesi insert ignore into journalissuearticles values(Oş Risalesi); de Kırgızistan’ın güneybatısında bulunan ve günümüzde ülkenin ikinci büyük şehri olan Oş şehrinin faziletlerini anlatmaktadır. Oş şehri kadim bir medeniyet merkezi olmasının yanı sıra Doğu Türkistan ile Batı Türkistan arasında geçiş noktası olması ve Fergana Vadisi’nin doğuda başlangıç noktası olması hasebiyle coğrafi olarak da önemlidir. Çağatayca dönemine ait bir eser olan Hayru’l-Buldan Risalesi insert ignore into journalissuearticles values(Oş Risalesi); 26 varaktır ve her sayfada 6 satır bulunmaktadır. Eser, 12.5x7.5 cm çapındadır. Eserin yazarı Molla Ömer insert ignore into journalissuearticles values(Omar); Uzak’tır ancak ne zaman yazıldığı ile ilgili metinde herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Söz konusu çalışmamızda eserin çeviri yazısı yapılmış ve eser, ses ve şekil yönüyle incelenmiştir. Bu yolla eserdeki dil hususiyetleri ortaya konmaya çalışılmış Türk lehçelerine de ışık tutacak bazı dil özellikleri üzerinde de özellikle durulmuştur. Metin içerik olarak incelendiğinde ise Oş’un dini açıdan önemini vurgulamak için birçok peygamberden nakillere yer verildiği hatta Hz. Peygamber’den hadis olarak da şehir ile ilgili nakillerde bulunulduğu görülmektedir. Bu çalışma ile el yazması, öncelikle Çağatayca üzerine çalışmalar yapan araştırmacılar olmak üzere Türk dili ve tarihi üzerine çalışmalar yapan/yapacak tüm araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.
Keywords : Hayrul Buldan Oş Risalesi, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Çağatayca, Oş