Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemlerinde Alçı Mihraplar

Authors : Bekir ESKİCİ

Pages : 57-75

View : 25 | Download : 9

Publication Date : 2006-04-15

Article Type : Other Papers

Abstract :İslam sanatında 9. yüzyıldan itibaren örnekleriyle karşılaşılan alçı mihrablar, 11. - 12. yüzyıllarda  gelişip yaygınlaşmış ve uzun süre mimari dekorasyonda önemli bir unsur olarak varlığını sürdürmüştür. Anadolu’da ise birkaç örnek dışında, 14. yüzyıldan itibaren gelişim göstermiştir. Anadolu Selçuklu dönemine ait alçı mihrablarda “oyma” ve “kalıplama” olmak üzere başlıca iki farklı teknik uygulanmıştır. Hasankeyf Koç Camii, Van Ulu Camii ve Ankara Arslanhane Camii mihrabları Anadolu’da “derin oyma” alçı işçiliğinin uygulandığı bilinen yegane örneklerdir. İslam sanatında ve özellikle de İran’da bu sanatın bu denli yaygın olmasına karşın Anadolu’ya yabancı kalışı, bu eserlerin İranlı gezici ustalar tarafından yapılmış oldukları savını güçlendirmektedir. Selçuklu döneminde kalıplama tekniği ile elde edilmiş mihrab örneklerinin özellikle 13. yüzyılın sonlarına doğru Konya ve çevresinde yoğunluk kazandığı dikkati çekmektedir. Bu döneme ait bazı mihrablarda alçının çini ile birlikte kullanıldığı görülmektedir. Alçıdan mihrab yapımı Beylikler döneminde insert ignore into journalissuearticles values(14. – 15. yüzyıllarda); özellikle Marmara, İç ve Batı Anadolu bölgelerinde yaygınlık kazanmıştır. Bu mihrablarda yapım ve süsleme tekniği aynıdır. Hepsinde de kalıplama tekniğine uygun olarak süsleme alçak kabartmadır. 14. yüzyılın sonlarından itibaren pek çok örneği bünyesinde barındıran Ankara ise bu dönemdeki alçı mihrablar için önemli bir merkez olarak dikkati çekmektedir.
Keywords :