Yerel Mimarlık Örneği Olarak Safranbolu Köy Çeşmeleri

Authors : Lütfiye GÖKTAŞ KAYA, Elif ÖZDEMİR

Pages : 97-131

Doi:10.29135/std.633468

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Suyun insanlar için fiziksel bir ihtiyaç olmasının yanı sıra beden temizliği ve ibadet gereği kullanılması tarih boyunca gerek su yapılarını gerekse su ile ilgili diğer bileşenleri önemli kılmıştır. Bu çalışmada Karabük ili Safranbolu ilçesine bağlı 64 köyde su mimarisine yönelik yapılan araştırmalar sonucunda belirlenen çeşmelerden 12 tanesi ele alınarak, yapılar mimari ve süsleme programları açısından değerlendirilmiştir. 9 tanesinde kitabe bulunan çeşmelerin tamamı 18-20. yüzyıllar arasına tarihlenir. Depolu ve deposuz olan çeşmeler cephe düzenlerine göre farklılık gösterir. İçlerinde taş süsleme açısından nitelikli örnekler vardır. Aktif olarak kullanılanların sayısı azınlıktadır. Araştırmalarımız sırasında Safranbolu merkezde sayısı 110’u bulan çeşme yapısı varken ilçenin tüm köylerinde bulunan çeşme sayısının merkezdekinin ¼’ü kadar olduğu belirlenmiştir. Köy çeşmeleri korunmuşluk açısından büyük oranda talihsizdir. Tescil çalışmalarının tarafımızca başlatıldığı çeşmelerden bazılarının uzun zaman alan bu süreçte yenilenmesi araştırmamızın sonuçları açısından üzücü olmakla birlikte önceki durumlarının belgelenmiş olması, bir kısmının koruma altına alınması ve farkındalık yaratma çabalarımıza olumlu dönüşler olması araştırmamızın çıktıları açısından oldukça önemlidir.
Keywords : Su mimarisi, çeşme, Safranbolu, yerel mimari, Osmanlı dönemi çeşmeleri