Erving Goffman’ın Benlik Sunumu Kuramı’na Göre Resimde Otoportre

Authors : Ferhunde KÜÇÜKŞEN ÖNER, Berna FİLDİŞ

Pages : 455-481

Doi:10.29135/std.1013402

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2022-07-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Benlik, bireysel ile toplumsalın iç içe geçtiği çok boyutlu bir gerçekliktir. Çoğunlukla ‘kişi ve kendilik’ merkezli tanımlansa da benliğin oluşum ve gelişim sürecinde toplumsallığın yoğun bir etkisi vardır. Erving Goffman da ‘Benlik Sunumu Kuramı’nda benliğin toplum ile olan sıkı bağına odaklanmaktadır. Bu bağı ise bireyin oyuncu, toplumun seyirci olduğu bir tiyatro metaforuyla açıklamaktadır. Ki, Goffman’a göre birey benliğini toplumsal alanda dramatik canlandırma, idealize etme, gizemlileştirme, gerçeklik ve kurmaca olmak üzere dört performansla sergilemektedir. Bu noktada sanat tarihi boyunca pek çok farklı amaçla yapılmış otoportreyi; sanatçının kendine dair farkındalığını, yani benliğini ortaya koymasını sağlayan bir sunum aracı olarak da düşünmek mümkündür. Benliğin oluşumundaki toplumsallıktan yola çıkmak ise ressamın benliğinin toplumsal alan ile geçişken sınırlarını otoportre aracılığıyla keşfetme imkânını sunmaktadır. Bu çerçevede makalede, ‘kendilik’in ifade alanı olarak görülen ve yoğun olarak kişisellikle ilişkilendirilen otoportre, Goffman’ın Benlik Sunumu Kuramı bağlamında ele alınacaktır. Otoportrenin kendini somut olarak ortaya koyduğu 16-18. yüzyıllar arasındaki pek çok örnek onun belirlediği dört performans üzerinden yorumlanacaktır. Otoportreye Goffman’ın kuramı ile bakışın sanatın toplumsal boyutu üzerine yeni bir pencere açacağı düşünülmektedir.
Keywords : Erving Goffman, benlik, toplum, sanat, otoportre