Sanatsal İmgeden Tıbbi İmgeye: Salpêtrıère Fotoğrafları ve Histerik Kadın Bedeninin İnşası

Authors : Tuğba TAŞ

Pages : 625-651

Doi:10.29135/std.1033686

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2022-07-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin amacı, kültürün her alanına yayılmış olan histerik kadının görsel imgesinin tarihsel kökenlerini ve direngenliğinin nedenlerini ortaya çıkarmaktır. Bu doğrultuda Michel Foucault’nun soykütük yöntemi kullanılacaktır. Kökeni Hipokratik metinlere dayanan histeri tanımının, görsel bir imge olarak yaygın kullanıma girmesi 19. yüzyıl tıbbi pratikleri içinde fotoğrafın kullanılmasıyla başlamıştır. Fotoğrafı gerçeğin dolaysız bir kopyası olarak gören pozitivist yaklaşımı benimseyen psikiyatristler ve nörologlar, bedenin yüzeyine ilişkin izlenimci değerleri kullanıma sokmuşlar ve görünmez bir patoloji olarak ele aldıkları histeriye kanıt oluşturmak için fotoğrafı kullanmışlardır. Bu yaklaşımın en tipik örneğiyle Jean Martin Charcot’nun insert ignore into journalissuearticles values(1825-1893); yönetimindeki Salpêtrière Hastanesi’nde üretilen fotoğraflarda karşılaşırız. Paris’teki Salpêtrière Hastanesi’nde fotoğraf makinesinin bilimsel araştırma adına kullanılmasıyla, Foucault’nun kavramlarıyla söylersek, 19. yüzyıl klinik dispositifi içinde histeriye ilişkin güçlü bir bilgi alanı ve söylemsel çerçeve oluşturulmuştur. Bu makalede söz konusu çerçevenin diğer bir kurucu unsurunun fotoğraflarla eş zamanlı dolaşımda olan veya onları önceleyen sanatsal imgeler olduğu iddia edilmiştir. Bu nedenle makalede, Théodore Géricault’nun deli kadın portreleri, John Everett Millais’nin Ophelia insert ignore into journalissuearticles values(1851-1852); tablosu, Tony Robert-Fleury’nin Pinel à la Salpêtrière insert ignore into journalissuearticles values(1876); tablosu, André Brouillet’nin Une leçon clinique à la Salpêtrière insert ignore into journalissuearticles values(1887); tablosu ile Charcot ve Richer’in Les Démoniaques dans l’art insert ignore into journalissuearticles values(1887); kitaplarında yer verdikleri içine “şeytan giren kadın” ya da “cadı kadın” imgeleri Salpêtrière’de üretilen fotoğraflarla ilişkisi içinde ele alınacaktır.
Keywords : Histeri, Jean Martin Charcot, Salpêtrière Hastanesi, klinik dispositif, fotoğraf