Pazırık Kültüründe Ölü Gömme Gelenekleri ve Kurgan Mimarisine Yansımaları

Authors : Mehmet KUTLU, Leila KUTLU

Pages : 321-353

Doi:10.29135/std.984979

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2022-07-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Pazırık Kültürü, göz alıcı zengin arkeolojik buluntuları nedeniyle Orta Asya Arkeolojisi’nin en dikkat çeken konularından biridir. Sayıları 600’ü aşan Pazırık Kültürü Kurganları ve mimarisi üzerine genel bir değerlendirme amacını taşıyan bu çalışma, kurgan mimarisi bağlamında yapılan analiz ve değerlendirmelerle Pazırık Kültürü ve ardılı olan Hun ve Göktürk dönemi kurganları arasındaki ilişkiyi ana hatlarıyla ortaya koymaktadır. Pazırık Kültürü yerleşimlerini ve yerleşim düzenlerini model alan bir planlama ile konumlandırılan Pazırık kurganlarının etraflarındaki sunaklar ve balballar ile bir mezar anıt kompleksi olarak tasarlandığı anlaşılmaktadır. Göktürk mezar külliyelerinden çok iyi bilinen bu mimari plan tasarımının kökenlerinin Pazırık kültürü kurganlarına kadar indiği bilimsel veriler ve bilgilere göre ortaya konulmaktadır. Kurgan içi mezar odası düzenlemelerinin Orta Asya Türk çadır ve konut mimarisinin düzen ve tasarımına göre belirlendiği saptanmıştır. Pazırık kültürü tanımı, tarihlendirmesi ve kökeni konuları irdelenerek kurgan mimarisi ve ölü gömme gelenekleri bağlamında Proto Türk ve Türk halklarıyla kültürel bağı açığa kavuşturulmuştur.
Keywords : Altay Dağları, Pazırık Kültürü, Kurgan Mimarisi, Ölü Gömme Gelenekleri, İskitler, Göktürkler