Bilinmeyen Bir Hattat: İzmitli Ali Vasfi Efendi’nin Hayatı, Hat Alanındaki Levha Çalışmaları ve Kocaeli’deki Eserleri

Authors : Saliha TANIK

Pages : 1415-1437

Doi:10.29135/std.1117487

View : 18 | Download : 18

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin konusunu İzmitli Ali Vasfi Efendi’nin hayatı ve hat alanındaki çalışmaları oluşturmaktadır. Ali Vasfi Efendi’nin 19.yy.’da yaşamış bir hat sanatkârı olduğu tarafımızca tespit edilmiştir. Söz konusu hattatın, verilen eserler doğrultusunda babasının Seyyid Hafız Ahmed Efendi olduğu bilinmektedir. Çalışmalarında, isminin sonuna “İzmidî” mahlasını kullanması, sözü edilen kişinin İzmitli olduğunu göstermektedir. Günümüzde hattata ait levha çalışmaları kapsamında sülüs-nesih hatlı kıt’a ve celi ta’lik hatlı levhaları tespit edilmiştir. Kocaeli’nin merkez ilçe, Kandıra ve Gölcük ilçelerindeki mimari eserler ve mezar taşları üzerinde ise Ali Vasfi Efendi’ye ait imzalı kitâbelere ulaşılmıştır. Sözü edilen mimari eserlerden çeşme ve cami yapılarının ön yüzeylerinde yatay dikdörtgen pano içinde yazılar taşa hakkedilmiştir. İki adet mezar taşı kitâbesinde ise dikdörtgen prizmal biçimli gövde bölümünün ön yüzeyinde kitâbe metni bulunmaktadır. Hattat, mimari eserlerde daha çok celi sülüs hatlı yazıyı tercih etmiştir. Bunun haricinde hattat, çalışmalarında celi ta’lik, nesih gibi yazıları da kullanmıştır. Taş kitâbelerdeki yazı, zeminden oyularak kabartılmış şekilde işlenmiştir. Levha çalışmalarında ise aharlanmış insert ignore into journalissuearticles values(kağıdın cilalanması); kağıda siyah mürekkeple yazı yazılarak rokoko üsluplu hat eserler oluşturulmuştur. Ali Vasfi Efendi’nin yazı karakterinde eski yazı geleneğini devam ettirdiğini ancak oluşan zaman içinde kendi tarzını da geliştirdiğini söylemek mümkündür. Söz konusu kişinin, İzmit Bağçeşme Namazgâh Şehitliği’nde medfun olduğu bilinmektedir. Hattata ait ulaşabildiğimiz eserlerinde kitâbe ve levha metinleri yerinde görülmüş, fotoğrafları çekilmiş, ölçüleri alınmış ve yazı analizleri yapılmıştır. Mahallî ölçekte çeşitli eserler vermiş olan İzmitli hattat Ali Vasfi Efendi’nin bilinmeyen eserlerini inceleyip Türk Sanat Tarihi alanına kazandırmak ve bu alandaki önemli bir eksikliği gidermek çalışmamızın temel amacını teşkil etmektedir.
Keywords : Ali Vasfi Efendi, Türk hat sanatı, Kocaeli, levha, taş eserler