Osmanlı Ve Avrupa Matbuatında Reprodüksiyon: Servet-İ Fünûn'da Kullanılan Avrupa Kaynaklı Reprodüksiyonlar

Authors : Oğuz Alp Dedeoğlu

Pages : 937-975

Doi:10.29135/std.1300136

View : 43 | Download : 56

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Servet-i Fünûn’da kullanılan Avrupa kaynaklı reprodüksiyonları mercek altına almıştır. Servet-i Fünûn’un Batılı perspektifli resim sanatına ilişkin reprodüksiyonlara yer vermesi, foto-mekanik gelişmeler, reprodüksiyon ve resimli süreli yayımlar gibi birden fazla sahayla bağlantılıdır. Bu sebeple örnek reprodüksiyon incelemeleri, Avrupa’da resimli süreli yayımcılık ile reprodüksiyonun gelişimi, bu gelişmelerin Osmanlı matbuatına aktarımı ve tüm bu olguların etrafında şekillenen düşünce ve tartışmalarla temellendirilmiştir. Böylelikle çalışma, Avrupa’dan Osmanlı’ya reprodüksiyon hareketliliğinin nasıl oluştuğunu, mecmuanın ilk on yılı içerisinde aynı klişeden elde edilen sanat eserlerinin farklı coğrafyalara ait dergiler arasında nasıl dönüşüme uğradığını teknik, kültürel ve sanatsal boyutlarıyla birlikte göstermeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, reprodüksiyon ağının içerisindeki dinamikleri vurgulamak için farklı ülkelerin resimli dergilerinde keşfedilmiş olan benzer reprodüksiyonlardan örnekler ele alınmaktadır. Buna göre, çalışma, Mösyö Napier, Bong X. A., UNION X. A. hakkak ve baskı şirketlerine ait imzalı reprodüksiyonları konu edinmiştir. Bununla birlikte resimlerin ağırlıklı olarak Alman Die Gartenlaube, Modern Kunst: Illustrierte Zeitschrift dergilerinde yayımlandığı tespit edilmiş olsa da İngiltere ve Fransa gibi ülkelerin dergilerinde yayımlanan reprodüksiyonları yine Servet-i Fünun sayfalarında görmek mümkündür. Tespit edilen güzel sanatlara ilişkin resimler, ülkeler arası reprodüksiyon ağıyla birlikte değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler sonucunda Osmanlı ve Avrupa’da resimlerin birbirine yakın tarihlerde yayımlandığı görülmüştür. Ayrıca tablo isimlerinde, açıklayıcı metinlerde ve ressam ile baskı sanatçısına dair bilgilendirme tercihlerinde keskin farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Sonuç olarak Osmanlı Modernleşmesinin yaşandığı bir dönemde toplumun gündelik hayatına dahil olan Avrupa menşeili resimlerin yeni bir geleneğe uyum sağlayarak dönüşüme devam ettiği örneklerle açıklanmıştır.
Keywords : 19 yüzyıl, Görsel Kültür, Resimli Süreli Yayın, Reprodüksiyon, Doğu Batı İlişkisi