KAŞKAY TÜRKÇESİNDE -(y)AsI GELECEK ZAMAN EKİNİN KULLANIM ÖZELLİKLERİ VE KİPLİK ANLAMLARI

Authors : Talip DOĞAN

Pages : 17-34

Doi:10.21563/sutad.986468

View : 24 | Download : 9

Publication Date : 2021-08-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihsel Türk dili alanında -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI insert ignore into journalissuearticles values(< -GAinsert ignore into journalissuearticles values(y);sUG); eki, Eski Oğuz Türkçesinde karakteristikleşmiştir. Eski Oğuz Türkçesinde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI eki, genellikle sıfat-fiil eki olarak kullanılmıştır. Bu dönemin metinlerinde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI ekine kimi zaman çekimli insert ignore into journalissuearticles values(bitimli); fiillerde de yer verilmiştir. -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI eki bugün Oğuzcanın bir üyesi olan Kaşkay Türkçesinde insert ignore into journalissuearticles values(Güney Oğuzcada); işlek olarak kullanılmaya devam etmektedir. Kaşkay Türkçesinde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI eki çekimli insert ignore into journalissuearticles values(bitimli); fiillerde kullanılmaktadır. -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI, sıfat-fiil eki işleviyle kalıplaşmış ifadeler dışında kalmamış durumdadır. Bunun temel sebebi Kaşkay Türkçesinin Farsçayla etkileşimidir. Türkçenin fiilimsili yapıları, Farsçada yan cümlelerle karşılanmaktadır. Farsçanın bu özelliğinin sonucu olarak Kaşkay Türkçesinde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI ekli sıfat-fiiller kullanımdan çekilmiştir. Kaşkay Türkçesinde çekimli insert ignore into journalissuearticles values(bitimli); fiillerde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI ekinden sonra tarihsel gelişime de uygun olmak suretiyle çoğunlukla iyelik kökenli şahıs ekleri kullanılmaktadır. Bununla beraber çekimli insert ignore into journalissuearticles values(bitimli); fiillerde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI ekine zamir kökenli şahıs ekleri de getirilmektedir. -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI’nın ikinci çekim tablosu zamir kökenli şahıs eklerinden örnekseme yoluyla ortaya çıkmıştır. Kaşkay Türkçesinde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI, gelecek zaman eki olmasından dolayı doğası gereği birtakım kiplik anlamların ifadesinde de kullanılmaktadır. Bu açıdan -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI’nın çoğu zaman kiplik anlamları işaretleyen bir ek özelliğinde olduğu gözlemlenmektedir. Cümlelerde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI’nın eş dizimli olduğu ekler, yer aldığı sözdizimsel yapılar ve kodladığı anlamlar bu olguyu doğrulamaktadır. Diğer taraftan Kaşkay Türkçesinde -insert ignore into journalissuearticles values(y);AsI eki geniş zaman işlevinde başka bir deyişle odaksıllık içermeyen ve her zaman gerçekleşen olayların aktarımında da kullanılmıştır.
Keywords : İran Türk ağızları, Kaşkay Türkçesi, gelecek zaman, y, AsI eki, kiplik