XIII. Yüzyılda Yesevîlik, Ahilik ve Babailik Üçgeninde Kırşehir

Authors : İlker Türkmen

Pages : 1-24

Doi:10.21563/sutad.1420218

View : 234 | Download : 227

Publication Date : 2025-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Pir-i Türkistan olarak bilinen Hoca Ahmet Yesevî’nin Yesi’de (günümüzde Türkistan) yaktığı Türk-İslam meşalesi, Horasan üzerinden Anadolu’ya taşınmıştır. Türklerin manevi hayatı üzerinde yüzyıllar boyunca etkili olan sûfî anlayış, Yesevîliğin en önemli öğretilerindendir. Ahmet Yesevî’nin 1166 yılında vefat etmesinden sonra O’nun yolundan giden dervişler, şiirlerini ve akidelerini neredeyse bütün Türk coğrafyalarına yaymıştır. Hoşgörü ve güzel ahlakın temsilcisi olan Horasan Erenleri, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında büyük rol oynamıştır. XIII. yüzyılda Kırşehir merkezli teşkilatlanan Ahilik, Yesevîlik ekolünün önemli bir temsilcisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Gazilerin kılıçla ve askeri başarılarla gerçekleştirdiği fetihler, Ahilerin gönülleri fethetmesiyle desteklenmiştir. Çoğu kaynağın ifade ettiğine göre Babailik, Ahilik ile olduğu kadar Yesevîlik ve Bektaşilik ile bağlantılıdır. Babailerin Türkiye Selçuklu Devleti ile siyasi anlaşmazlığa düşmesi ve isyan etmesi; kolayca teşkilatlanabilmeleri ve Türkmenleri etkileyebilmelerinden kaynaklanmaktadır. Yesevîlik, Ahilik ve Babailiğin farklı coğrafyalarda, benzer düşüncenin temsilcisi olarak karşımıza çıkması, dönemin kaynakları ve araştırma eserlerinin tetkiki doğrultusunda aydınlatılmaya çalışılacaktır.
Keywords : Yesevîlik, Ahilik, Babailik, Kırşehir, Ahi Evran.