Geçmişten Günümüze Bir Saygı İfadesi Olarak `Tensipleriyle`

Authors : Arda Karadavut

Pages : 1702-1710

Doi:10.29110/soylemdergi.1558735

View : 70 | Download : 113

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tensip sözcüğü Türkiye Türkçesinde özellikle resmî yazışmalarda ve dilekçelerde kullanılan, Osmanlı Türkçesinden günümüze miras kalmış bir terimdir. Bu terim, özellikle hiyerarşik yapılarda, üst makamlara hitap eden yazışmalarda sıkça kullanılır. Kökeni Arapça nasaba نَسَبَ “uygun gelmek” fiili olan sözcük tef’il babında Türkçede türetilmiştir. Arapçada tensip sözcüğü yoktur. 19. yüzyıldan itibaren Osmanlı Türkçesinde bürokratik dilde görülen bir saygı ve nezaket ifadesi olarak tensibiyle ve tensipleriyle şeklinde kullanılan sözcük, Cumhuriyet’in ilk yıllarında da resmî yazışmalarda görülmüş, ardından kullanım sıklığı gittikçe azalmıştır. 2010’lu yıllardan itibaren sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla resmî kurum ve kuruluşlar ile siyasetçi ve bürokratların sosyal medya platformlarında yer alması sözcüğü daha görünür hâle getirmiştir. 2018 yılından itibaren bürokrasideki üst düzey atamaların hepsinin Cumhurbaşkanı tarafından yapılması tensipleriyle “bir işi veya durumu üst mertebedeki bir kişinin uygun görmesi ve onaylaması” ifadesinin tekrardan kullanım sıklığın artmasına neden olmuştur. Bu yazıda tensipleriyle sözcüğünün kökeni, yapısı ve bir saygı ve nezaket ifadesi olarak kullanılma işlevi üzerinde durulacak ve sözcüğün sözlükselleşme durumu incelenecektir.
Keywords : Osmanlı Türkçesi, nezaket, saygı, tensipleriyle, Türkiye Türkçesi