Eski Türklerde Güneş Algısı Ve Atatürk’ün Güneş Olarak Sembolize Edilmesi

Authors : Bengül BOLAT

Pages : 609-623

Doi:10.21551/jhf.651681

View : 13 | Download : 17

Publication Date : 2019-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Güneş, insan varlığı üzerindeki ana fonksiyondur. İnsanoğlu düşünmeye başlaması ile birlikte, evrendeki her şeyin üzerinde Güneşi tutmuş ve onun hayatın kaynağı olduğunu anlamıştır. Bu anlayışla “Güneş” dini ve felsefi düşüncenin doğuşuna da etki etmiştir. Tarih boyunca “Güneş”, kimi zaman gücünden korkularak tapınılan, tanrı yerine konulan, ulaşılmazlığın simgesi, varlık- yokluk gibi algılansa da, Türkler için farklı anlamlar da ifade etmiş ve Türk Kültürünün önemli bir öğesi olmuştur. Türkler Güneşe “Kün” yani bugünkü anlamıyla “gün” aydınlık olarak bakmışlardır. Saçtığı ışıklar, verdiği aydınlık, parlaklık, taşıdığı yükseklik, büyüklük, güç kudret, süreklilik gibi tüm fonksiyonları ile çok yönlü bir kavram olan “Güneş” resimde, şiirde, fotoğrafta, hatıralarda, köşe yazılarında, duygularda Atatürk ile bütünleştirilmiştir. Meşrutiyet yıllarından beri Atatürk’ün de söylediği “Gençlik Marşı’nda geçen “Güneş Şimdi Ufuktan Doğar” cümlesindeki “Güneş” Atatürk olmuştur. Atatürk’ün kendisi de “Güneş” ile yakından ilgili olmuştur. Nitekim ünlü “Güneş Dil Teorisi” tam olarak bu konu ile bağlantılıdır. Dr. Hermann Kvergitsch’in yaptığı bir çalışmadan esinlenerek o dönem dil ile yapılan çalışmalardaki sorunları gidermek için “Güneş” in hayatın kaynaklığı gibi dilin de kaynağı olduğunu ve Türkçenin dünyada esas dil olduğunu kanıtlama yoluna gitmişti. Tam da bu çalışmaların yapıldığı sırada 1933’te de Galatasaray kulübünden ayrılanların yeni kurdukları spor kulübüne “Güneş Spor Kulübü” adını da O önermiştir. Bu çalışma, Atatürk’ün “Güneş Dil Teorisi” konusunu tartışma veya sadece onunla ilgili değildir. Çalışma çoğunlukla Atatürk’ün “Güneş” ile ifade edildiği söz, yazı, resim gibi öğeleri sunacaktır.
Keywords : Atatürk, Güneş, Türk Kültürü, resim, fotoğraf