Fâ-i Tefsiriyye Edatının Çevirisi Meselesi: Türkçe Meal Çalışmaları Üzerinde Bir İnceleme

Authors : Eyyüp TUNCER

Pages : 361-380

Doi:10.31121/tader.1231620

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2023-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yakın döneme kadar tefsir çalışmalarında hâkim dil Arapça iken dini, sosyal, düşünsel birçok faktörün devreye girmesiyle Müslüman toplumlar ana dillerinde meal/tefsir çalışmalarını yapmaya yönelmişlerdir. Bunun zorunlu bir sonucu olarak tefsir araştırmacılarının ana gündemini belirleyen konulardan biri de Kur’an’ın hangi çeviri teknikleriyle/stratejileriyle hedef dile aktarılması gerektiği meselesi olmuştur. Kur’an gibi belagatin zirvesinde bulunan bir metnin tam ve eksiksiz bir şekilde hedef dile aktarılmasının mümkün olamayacağı aşikârdır. Ancak bir taraftan da meal çalışmalarına duyulan ihtiyaç, kaynak dilin hedefe dile en doğru bir şekilde aktarılmasını zorunlu kılmaktadır. Kur’an’ın hedef dile aktarımında cümle yapısı ve sözün bağlamı başta olmak üzere her bir kelime ve edatın büyük bir işlev gördüğü muhakkaktır. Bu edatlardan biri de fâ harfidir. Fâ edatının birçok fonksiyonu bulunmakla birlikte bu çalışmada sadece tefsiriyye/açıklama manası üzerinde durulmuştur. Tefsir ve nahiv sahasında yazılan ana kaynaklardan fâ edatının işlevi doğru tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunun yanı sıra Türkçe meal çalışmalarında söz konusu edatın nasıl tercüme edildiği örnekler üzerinden gösterilerek doğru bir çevirinin nasıl olması gerektiğine dair önerilerde bulunulmuştur. Görüldüğü kadarıyla mevcut birçok meal çalışması fâ edatının ‘açıklama’ fonksiyonunu Türkçeye aktarımında yetersiz kalmaktadır. Fâ edatının tefsiriyye/açıklama yönü dikkate alınmamış; çoğu zaman “ve” gibi bağlaçlarla veya nokta, virgül gibi noktalama işaretleriyle ifade edilmeye çalışılmıştır. Hâlbuki fâ edatının kaynak dildeki kullanımı dikkate alındığında bunun hedef dile bu şekilde aktarılması isabetli görünmemektedir. Bunun yerine noktalı virgül insert ignore into journalissuearticles values(;); işareti önerilmiştir ve Türkçe dil kuralları açısından bunun daha doğru olacağı ifade edilmiştir.
Keywords : Tefsir, Kur\`an, Meal, Çeviri Teknikleri, Fâ i Tefsiriyye Edatı,