Kur\\\'an\\\'daki Bazı İsm-i Tafdil Kalıplarının Türkçeye Çeviri Sorunu ve Meallere Yansıması

Authors : Süleyman Narol

Pages : 92-117

Doi:10.31121/tader.1635015

View : 129 | Download : 66

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Arapçanın temelini cümle bilgisi olan nahiv ilmi ve kelime bilgisi olan sarf ilmi oluşturur. Çalışmada ele alınan ism-i tafdil, sarf ilmine ait bir konu olup, Türkçede üstünlük sıfatları olarak ifade edilir. İsm-i tafdil, bir varlıktaki bir özelliğin diğerlerinden daha fazla olduğunu ifade eden bir isim/sıfattır ve genellikle “مِنْ”, elif lâm (اَلْ) ve izafet ile kullanılır. Ancak, şartlar yerine gelse bile diğer sarf konularında olduğu gibi ism-i tafdilde de bazı istisnalar bulunur. Bu istisnalardan biri, ism-i tafdil kalıbında olduğu halde üstünlük veya karşılaştırma anlamı taşımayan kullanımlardır. Bu çalışma da, Kur’an’da geçen ism-i tafdil kalıplarının bu istisnai kullanımlarını ve bunların meallerdeki çevirilerini ele almaktadır. Özellikle “eḥabbu”, “aḥsenu”, “eḥaḳḳu”, “aṭheru” ve “aḳvemu” kelimeleri incelenerek, meallerdeki çeviri hataları tespit edilmiştir. Kur’an’da ism-i tafdil konusunu ele alan bazı akademik çalışmalar mevcuttur. Ancak bu makale, ism-i tafdilin klasik kalıplarının dışındaki kullanımlarını ele alması ve bunların Türkçeye çevirilerinde yapılan hataları analiz etmesi açısından benzerlerinden ayrılmaktadır. Çalışma, bu kelimelerin doğru çevirisine dair klasik ve modern tefsir kaynakları başta olmak üzere diğer ilmi veriler ışığında örnekler sunmayı ve böylece Kur’an’ın doğru çevirisine katkı sağlamayı amaçlamaktadır. İsm-i tafdilin Kur’an’da kendi babı dışındaki kullanımlarının zikredilen beş kelime özelinde ele alındığı bu makalede örnek olarak ele alınan mealler birkaç meal dışında çoğunlukla hatalı yaklaşımlar sergilemiş ve yanlış anlamalara sebep olabilecek ve okuyucunun zihninde birtakım istifhamlara neden olabilecek çeviriler yapmışlardır. Örneğin, Hûd Suresi 11/78’de geçen “aṭheru” kelimesi müfessirlerin çoğunluğu tarafından mukayese anlamı taşımadan Hz. Lût’un kızlarının hem bedenen hem de manen temiz olmaları şeklinde yorumlanmıştır. Elmalılı Hamdi Yazır da bunu “işte kızlarım, bunlar sizin için gayet temizdirler” şeklinde çevirmiştir. Ancak birçok meal müellifi, ism-i tafdil anlamı yükleyerek ayeti “işte kızlarım, bunlar sizin için daha temizdirler” şeklinde hatalı bir biçimde çevirmiştir. Benzer durumlar, diğer ism-i tafdil örneklerinde de görülmektedir. Çalışma, bu tür hataların, tefsir kaynakları ve ayetin bağlamı dikkate alınmadan literal çeviri yapılmasından kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Özellikle bazı meallerde, kelimelerin klasik ve modern tefsirlerde nasıl yorumlandığı göz ardı edilerek yüzeysel çeviri yapıldığı görülmektedir. Bu da ayetlerin yanlış anlaşılmasına ve okuyucunun zihninde istifhamlar oluşmasına neden olmaktadır. Bu bağlamda çalışma, Arapçadaki dilbilgisel istisnaların doğru analiz edilmesinin, Kur’an’ın daha doğru yorumlanmasına büyük katkı sağlayacağını göstermektedir.
Keywords : Tefsir, Kur’an, Çeviri, İsm-i tafdil, Sorun