Manas Destanı`nda “Bark” Kelimesi ve Eski Türk Mezar Geleneği (The Word “Bark” and Ancient Turk Tomb Tradition in Manas Epic)

Authors : Nurdin USEEV

Pages : 173-191

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2016-12-14

Article Type : Conference Paper

Abstract :       Türk dünyasının bin senelik destan geleneğini, tarihini, kültürünü v e dünya görüşünü  kendi içinde barındıran Manas Destanı’nda, bugünlerde çağdaş Türk lehçelerinde  kullanılmayan birçok kelime geçmektedir. Bu kelimelerden birisi bark kelimesidir.  Köktürk harfli yazıtlarda türbe, ve ev anlamlarında kullanılan söz konusu kelime  Manas Destanı’nın söylendiği Kırgız Türkçesinde hiç görülmez. Ancak, geçmiş asırların  kültürünü, inancını mısralarında korumuş olan Manas Destanı’nda bark kelimesi  ‘Söögümdü kömsün barkı cok “insert ignore into journalissuearticles values(Cesedimi gömsün türbesi yok);” ve “Atakemdin  ölügün, Kirgizem – dep barıkka insert ignore into journalissuearticles values(Babacığımın cesedini, Giyireceğim diye türbeye);”  gibi mısralarda Orhun Yazıtları’ndaki anlamda, yani “türbe, mezarlık” anlamında  geçmektedir. Eski Türkçedeki bir kelimenin Kırgız Türkçesinde hiç kullanılmayıp, sadece  Manas Destanı’nda geçmesi bu destanda anlatılan Eski Türk kültürü ile ilişkilidir.  Gerçekten de söz konusu destanda tasvir edilen mezarlıklar, türbeler ile Eski Türk  türbeleri ve mezarlıkları arasında çok ilginç benzerlikler bulunmaktadır. Örneğin,  destanda Manas’ın heykeli yaptırılmaktadır. Bildiğimiz gibi Köl Tigin, Bilge Kağan  gibi Eski Türk kağanlarının, devlet adamlarının mezarlıklarında da insan heykelleri  bulunmuştur. Manas’ın türbesine onun katıldıkları savaş sahneleri resmedilmektedir.  Türbeye resimler yapmak Eski Türk mezarlık geleneğinde de görülen bir özelliktir.  Makalemizde Manas Destanı’ndaki bark kelimesi Köktürkçe aracılığıyla açıklanarak,  destandaki Eski Türk mezar geleneği incelenmiştir. Abstract      Manas Epic contains a thousand-year epic tradition, history, culture and world  view of the Turkic world in itself. Therefore, there are many words unused today in  modern Turkic languages, in this epic. One of these words is the word bark. This word  used in the Old Turkic runik inscriptions as a meaning tomb, never seen in Kirghiz  Turkish. However, in the Manas epic that have maintained cultures and beliefs of  the past centuries the word bark in the verses ‘Söögümdü kömsün barkı cok “insert ignore into journalissuearticles values(bury  my dead body no tomb);” and “Atakemdin ölügün, Kirgizem – dep barıkka insert ignore into journalissuearticles values(I’ll put  father’s body in a tomb);” passes as a means of Orkhon inscriptions in the sense “cemetery,  tomb.” The use of the word bark only in the Manas Epic is associated with  ancient Turkish culture described in this saga. Indeed, there are very interesting similarities  between the old Turkish cemetery with mausoleums and tombs depicted in the  Manas Epic. For example, it built a statue of Manas in the epic. As we know, human  statues were also found in the cemeteries of the old Turkish Kağans and statesmens  as Bilge Kagan and Kül Tegin. There are illustrated the battle scenes on his tomb that  Manas participated in. Make pictures on the tomb is a feature seen in the ancient Turk  cemetery tradition. In our article, the word bark in the Manas epic to be announced  by Kokturkish and has been examined the ancient Turkish tomb tradition in the epic.
Keywords : Manas Destanı, bark kelimesi, Köktürk harfli yazıtlar, türbe, Eski Türk mezar geleneği, Manas Epic, the word bark, Old Turkic inscriptions, tomb, Ancient Turk semetery tradition