KAZAK DİL BİLİMİ ÖĞRENCİLERİNİN “-P” , “-ARAK” VE “-A” ZARF-FİİL EKİ ÜZERİNDEN TÜRKİYE TÜRKÇESİNE İNTİBAK SÜREÇLERİ

Authors : Ayşe İLKER

Pages : 137-147

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2019-03-29

Article Type : Research Paper

Abstract :2016 yılının Kasım ve Aralık aylarında, on iki gün süreyle Türkiye Türkçesi dersleri verdiğim L. N. Gumilev Üniversitesi Filoloji Fakültesi Kazak Dil Bilimi Bölümü öğrencilerinin uygulamalı dersleri sırasında; belirlenmiş kip, zaman, şahıs formüllerini kullanarak Türkiye Türkçesi ile yazdıkları cümlelerinde, ölçünlü Türkiye Türkçesi insert ignore into journalissuearticles values(Standart Türkçe); yapısından farklı biçimler ortaya koydukları gözlemlenmiştir. Öğrenciler, daha önce Türkiye’den giden ve anadili Türkiye Türkçesi olan öğretim üyelerinden ve ana dili Kazak Türkçesi olup da Türkiye’de on yıldan fazla bir süre eğitim için kalıp Kazakistan’a dönen öğretim üyelerinden Türkiye Türkçesi dersleri almışlardır. Özellikle zarf- fiillerin kullanım ve anlam özelliklerinin benimsetildiği bir çalışmada, “-p” , “-ArAk” ve “-A” zarf-fiil eklerinin tarz bildirme işleviyle oluşturdukları cümleler örneklenmiş ve ana dili Kazak Türkçesi olan öğrencilerden, Türkiye Türkçesi ile benzer cümleler kurmaları istenmiştir. Öğrenciler, daha önce edindikleri Türkiye Türkçesi bilgisine de dayanarak aşağıdaki cümleleri örneklemişlerdir: Müzikleri çok dinleyip besteci oldum. /Derste uzun dinleyerek az söyledim. / Çalışa çalışa arkadaşlarımı da unuttum. / Ödevlerini bitirip uyumaya gitti insert ignore into journalissuearticles values(odasına çekildi);. /Onun uyua uyua başıinsert ignore into journalissuearticles values(n); ağırdı. / Sular aka aka her yer berbat oldu. Bu cümlelerde, anlam ve yapı yönünden Türkiye Türkçesinin ölçünlü biçimlerinden bir sapma meydana geldiği görülmektedir. Bu sapmada; “Kazak Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında farklı olan zarf-fiilli kullanımların etkisi olmuş mudur? Öğrenciler her iki lehçedeki zarf-fiilli yapıları nasıl kullanmaktadır?” sorularının etkili olup olmadığı araştırılmış ve konuya tarihsel açıdan yaklaşılarak hangi zarf-fillerin her iki lehçede ortak olarak işlek biçimde kullanıldığına bakılmıştır. Çalışmada, ölçünlü yapının dışına çıkma sebepleri; Kazak Türkçesinde kullanılan zarf-fiil ekleri ve bunların işlevlerinden hareketle araştırılacak, Türkiye Türkçesindeki kullanımlarla karşılaştırılarak ölçünlü yapıların nasıl kullanılabileceği ortaya konmaya çalışılacaktır.
Keywords : Kazak Türkçesi, Ölçünlü Türkiye Türkçesi, zarf fiil, uyum