Özbekistan’da Tarihyazımı ve Millî Kimlik

Authors : Yunus Emre GÜRBÜZ

Pages : 277-301

Doi:10.32449/egetdid.625377

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2019-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Özbekistan’ın bağımsızlık sonrasında kurmaya giriştiği tarih anlayışı ve millî ideoloji üstünde durulacaktır. Bağımsız Özbekistan’ın kuruluş dönemi olarak adlandırılabilecek Kerimov yılları Özbekistan’ın meşruiyetini tarihten alan millî ideolojisinin şekillendiği dönemdir ve bugün bu temel üstünden devam edilmektedir. Özbekistan’ın toplumsal zihniyetinin ve reflekslerinin kavranması için Kerimov döneminde tarih yardımıyla oluşan millî kimliğin anlaşılması gereklidir. Özbekistan’da tarihçilik yaklaşımının en temel unsurlarından biri teritoryal insert ignore into journalissuearticles values(toprak); tarih anlayışıdır. Burada SSCB döneminde başlayan bu yaklaşımın süreklilik kazanmasında Özbekistan’ın kuruluş yıllarında karşılaştığı sorunların da etkisi olduğu iddia edilmektedir. Bu nedenle çalışmada Kerimov’un kendi değerlendirmelerine dayanarak, Özbekistan’ın bağımsızlık sonrasında karşılaştığı sorunlar ve bunlara çözüm olarak ortaya koyduğu devlet milliyetçiliği, tarih ile bağı çerçevesinde incelenecektir. Söz konusu teritoryal tarih anlayışının Özbekistan’daki tarihyazımına etkisini örneklemek için tarihteki Özbeklerin günümüz Özbekistan’ına göçlerinin ve göç öncesinde bölgede hâkimiyet kuran Emir Timur’un günümüzde nasıl ele alındığı gösterilecektir. Teritoryal tarihyazımı, tarihin başlangıcından günümüze Özbekistan sınırları içinde yaşanmış olanları Özbekistan tarihinin parçası kabul ettiğinden, bugün Özbekistan kültürü Türk ve Fars kültürünün bileşimi, Emir Timur ve Timurîler devrinin altın çağ olarak benimsendiği, 16. yüzyıl başında Özbekistan’a göç eden Özbekler ve geçmişlerinin ise önemsiz kabul edildiği bir yaklaşıma sahiptir. Bunun önümüzdeki yıllarda da bu şekilde devam etmesi beklenebilir.
Keywords : Emir Timur, Devlet Milliyetçiliği, Kavmiyetçilik, Kimlik, Tarih Eğitimi