Seyyid Mahmûd et-Tarazî ve Kur’an-ı Kerim’i Türkistan Diline ‎Tercüme ve Haşiyesi

Authors : Yunus ABDURAHİMOĞLU

Pages : 827-844

Doi:10.32711/tiad.1169273

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Türkiye’de yeterince tanınmayan müfessir, muhaddis, fakih ve şair Seyyid ‎Mahmûd et-Tarazî’nin tanıtılmasına katkı sağlamak amacını taşımaktadır. Seyyid ‎Mahmûd et-Tarazî Türkistan dinî ilimler geleneğinin son temsilcilerinden ve bu ‎geleneği yurt dışında başarıyla temsil eden âlimlerdendir. Sovyetler döneminin dini ‎dışlayan sistemi ve baskıları sonucunda ülkesinden ayrılmak zorunda kalmıştır. Yurt ‎dışında da olsa bu düzene karşı mücadele ederek İslam’ın temel eserlerini Türkistan ‎diline tercüme etmiştir. Bu doğrultuda Kur’an’ı ‎“Kur’an-ı Kerîm Mütercem ve Muhaşşâ ‎bi’l-Luğa et-Turkistâniyye” adıyla tercüme ve tahşiye etmiş ve yurt dışında neşrederek ‎Türkistan’a ulaşmasını sağlamıştır. Türkistan’daki o dönemin siyasî ve dinî baskıları ‎göz önünde bulundurulduğunda, Seyyid Mahmûd et-Tarazî’nin bu çabası onun ‎değerini daha da artırmaktadır. Makalede Seyyid Mahmûd et-Tarazi’nin hayatını ‎adadığı bu ve benzeri çabalarına özellikle işaret edilmiştir. Eserin adında Kur’an’ın ‎çevrildiği dil olarak bahsedilen Türkistan dili ile ne kastedildiğini açıklığa ‎kavuşturmak da makalenin amaçlarından birini oluşturmuştur. Makalede Tarazi’nin ‎hayatı, ilmi faaliyetleri ve eserleri tanıtıldıktan sonra ‎“Kur’an-ı Kerîm Mütercem ve ‎Muhaşşâ bi’l-Luğa et-Turkistâniyye” isimli eseri çeşitli açılardan inceleme konusu ‎edilmiştir.‎
Keywords : Tarazî, Tefsir, Kuran Tercümesi, Türkistan, Özbek Türkçesi‎