Kazzâz el-Kayrevânî’ye Kadar Arap Şiirinde Kafiye Kusurları

Authors : Harun Apaydın, Aladdin Gültekin

Pages : 440-463

Doi:10.32711/tiad.1507171

View : 214 | Download : 193

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap dili ve edebiyatında şiirler büyük önem arz etmektedir. Gerek gramer ilmi yönünden gerekse belagat ilmi yönünden hemen hemen her konuda istişhat olarak kullanılmaktadır. Her dilde olduğu gibi Arap dilinde ve Arap şiirinde kendilerine has özellikleri bulunan anlatım üslubu ve metotları oluşmuştur. Şairler şiirlerini kaleme alırken zaman zaman kalıplaşan kuralların dışına çıkmışlardır. İşte bu kural dışı kusurlardan birisi de kafiye kusurlarıdır. Arap şiirinde kafiye kusurlarının gelişiminin müstakil bir çalışmada kaleme alınmamış olması ve yaptığımız araştırmalarda lokal çalışmaların bulunması bizi bu başlık altında böyle bir çalışmaya sevk etmiştir. Çalışmamızda “kafiyenin kusurları” şeklinde isimlendirilen beş terim, bu makalede kronolojik olarak daha özgün ve daha kapsamlı olarak Kazzâz el-Kayrevânî’ye kadar incelenip değerlendirilmekte, örnek şiirler üzerinde açıklanmaktadır. Arap dili ve edebiyatı eserlerinin hicri 4. Yüzyıla kadar tamamının taranması suretiyle kafiyenin kusurları ile ilgili kurallar tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu kuralların etimolojisinden hareketle Arapça dil çalışmalarının yapılmaya başlandığı ilk dönemlerden itibaren kaynaklarda geçen kafiye kusurları son döneme kadar tespit edilmeye çalışılmıştır. Kafiye kusurları ilk dönemden itibaren farklılık göstermiş, bazı dil bilginleri kafiye kusurlarını dört ana başlıkta incelerken bazıları ise bu başlığı bizim de ele alacağımız üzere beşe çıkartmıştır. Kimi dil bilginleri ise bazı terimlerin aynı işlev gördüğü ve aralarında fark olmadığı üzerine ittifak etmişlerdir. Kayrevânî’ye kadar bazı dil bilginlerinin terimlerin anlamı üzerinde ittifak ettikleri, bir kısmının ise ihtilaf ettikleri görülmektedir. Bu ihtilafın hareke değişikliğinden ve harflerden kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Keywords : Arap Dili ve Belagatı, Kafiye, Kafiye Kusurları, Şiir, İkfâ