Halide Edip Adıvar’ın Nasrettin Hoca üzerinden ironik çağ eleştirisi: Maske ve Ruh

Authors : Nesrin KARACA

Pages : 13-38

Doi:10.1501/Trkol_0000000265

View : 16 | Download : 4

Publication Date : 2013-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Halide Edip Adıvar, “Fantezi Piyes” olarak nitelediği dört perdelik Maske ve Ruh insert ignore into journalissuearticles values(1945); adlı oyununda; dünyaya ve dünyayı tehdit eden sorunlara Nasrettin Hoca gözünden bakmaya çalışmıştır. Yazar; 14. yüzyıl ile 21. yüzyılı bir arada kurgulayarak, yazıldığı dönemin edebiyat ve tiyatro anlayışının üstünde ve ironik özellikler taşıyan bu eserinde; metin, kurgu, dekor, kostüm, efekt gibi görsel ve işitsel unsurları yaratmada ustalık göstermiştir. II. Dünya Savaşı öncesi dünyayı ve uygarlığı tehdit eden sorunların yorgun düşürdüğü Halide Edip Adıvar, Akşehir`in insana barış ve huzur, güzellik aşılayan havasını soluduktan sonra, dünyaya biraz Nasrettin Hoca gözüyle bakmak, olayları bir de Nasrettin Hoca gibi kavramak istemiştir. Geleceği etkileyecek dünya düzeni, değerler ve bunların birbirlerine karşıt gibi durmaları ona “cihet tayin ettiremeyen bir fikri pusulasızlık” gibi göründüğünden, kahramanı Nasrettin Hoca olan bu ‘fanteziyi’ yazmıştır. Nasrettin Hoca, Shakespeare, İbn-i Haldun, Timurlenk, Sokrat ve daha birçok smi bir araya getirmiş olan Halide Edip; özellikle birbirinden hoşlanan Nasrettin Hoca ile Shakespeare’i dünya meselelerini ve çağın gidişini birlikte değerlendiren kahramanlar olarak insanlığın ortak değerlerinin temsilcisi konumunda ele almış, Doğu ve Batı’yı karşılaştırarak çağların ve insanlığın geldiği noktanın evrensel eleştirisini yapmıştır.
Keywords : Halide Edip Adıvar, Maske ve Ruh, Nasrettin Hoca Evrensel Değerler, Çağ Eleştirisi