Rylands nüshası satırarası Türkçe Kur’an tercümesi’nde hapax

Authors : Aysu ATA

Pages : 1-12

Doi:10.1501/Trkol_0000000231

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2012-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin konusunu ilk defa Rylands nüshasında geçen kelimeler yani hapax’lar insert ignore into journalissuearticles values(veya hapax legomenon); oluşturmakta. Kur’an tercümelerinin yanı sıra Türkler geçmişte de girdikleri her dinin kendine özgü metinlerini dillerine çevirmişlerdir. Örnek olarak budist ve maniheist metinleri verebiliriz. Türklerin bir başka önemli özellikleri de girdikleri dinin alfabelerini hiç tereddütsüz kabul etmiş olmaları. Dinlerini ve alfabelerini kolaylıkla benimsedikleri bu insanların dillerine aynı kolaylığı göstermemişlerdir. Dinsel metinleri o dine girişlerinin hemen ardından kendi kelimeleri ile seslendirmeyi yeğlemişlerdir. İlginç olan konu aynı titizliği sanatsal bir başka deyişle edebî metinlerde göstermemiş olmaları. Aslınsa sosyologların, kültür tarihçilerinin üzerinde önemle durmaları gereken bu konu da benim söyleyeceğim tek cümle; Türkler dillerini hangi tehlikelerden koruyacağını yaklaşık 1250 yıl önce de çok iyi biliyorlardı. Nitekim, terekemizdeki önemli bir vasiyetnamede de bu böylece belirtilmişti. Bilge Kagan dilini kaybeden ulusların ülkelerini de kaybedeceklerinin söylemişti. Bu dinsel metinlerin çevirileri arasında Kur’an tercümelerinin önemli bir yeri vardır. Özellikle satırarası kelime-kelime yapılmış Kur’an tercümeleri, bu konuda daha bir önemli duruma gelmektedir. Farsça ilk Kur’an çevirisini de içermesiyle Rylands nüshası, Kur’an tercümeleri arasında özel bir yere sahiptir. Arapça metin sülüs, Farsça ve Türkçe tercümeler ise çok daha küçük ve ince nesih ile yazılmıştır . Bu tercüme girişimi, öyle sanıyorum ki Kaşgarlı Mahmud’a Divanü Lügati’t-Türk gibi bir sözlüğü yazdıran eserdir aynı zamanda. Türkçenin Arapça ve Farsçadan hiç aşağı olmadığını gören Kaşgarlı, Divan’ını bu eseri okuduktan sonra ortaya koymuş olmalıdır
Keywords : Rylands nüshası satırarası Türkçe Kuran tercümesi, hapax legomenons, kiḍit, erked u, eske, ataşık, azaŞu, ançaḳlı …teg, toḳsuŞlı, ürger, turılan