ANADOLU’DA ÖKSÜZ YAVRU HAYVAN BESLEME VE ““EKTİ~EHDİ” SÖZCÜĞÜ

Authors : Pasa YAVUZARSLAN

Pages : 141-158

Doi:10.1501/Trkol_0000000240

View : 9 | Download : 5

Publication Date : 2012-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilimsel ve teknolojik ilerleme sonucu ortaya çıkan toplumsal değişim, gelişim ve kentleşmeye bağlı olarak köylerden kentlere göç edilmesi, köy hayatıyla ilgili söz varlığının insert ignore into journalissuearticles values(tarım, hayvancılık vb. alanlara ait sözcükler); yok olmasına ve Türkiye Türkçesi ağızlarının söz varlığını oluşturan birçok sözcüğün kullanım sıklığının düşmesine neden olmuştur. Bu durumun önüne geçebilmek ve kaybolmaya yüz yutmuş sözcüklerin kullanımının yaygınlaştırılabilmesi amacıyla belli bir sistem çerçevesinde çeşitli dönemlerde birtakım derlemeler yapılmıştır. Ancak bütün bu çalışmalara rağmen Türkiye Türkçesi ağızlarında yaşayan sözcüklerin tamamen derlendiği sonucuna varılamaz. Bu yazıda Anadolu’daki hayvancılığın söz varlığında yer alan ve ağızlarda da hâlâ yaşamaya devam eden sözlükbirim ekti ~ ehdi’nin “anası ölüp de başka bir koyuna alıştırılan ya da elde beslenen kuzu” kökeni, tarihsel süreç içerisinde kazandığı metaforik anlamlar, tarihi metinlerdeki görünümleri üzerinde durulmuş ve çeşitli dönem metinlerinde yer alan biçimleri incelenmiştir. Bunun yanında söz konusu sözcüğün türevlerine değinilip, hangi metinde ne sıklıkta geçtiği belirtilmiş ve imlası tarihî metinlere göre yeniden kurulmuştur. Aynı zamanda etimolojik çalışmalarda dikkatle üzerinde durulması gereken eşyazımlılık ve eşadlılık sorunu da ele alınmıştır
Keywords : Türkiye Türkçesi ağızları, söz varlığı, hayvancılık, ekti ehdi, etimoloji, eşyazımlılık, eşadlılık