Saadet Çağatay’ın ilk tanıtım yazısı ışığında Türkiye’de dilbilgisi çalışmaları

Authors : Zafer ÖNLER

Pages : 87-96

Doi:10.1501/Trkol_0000000225

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2011-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet döneminde, Tahsin Banguoğlu’nun 1940 yılında yazmış olduğu “Ana Hatlarıyla Türk Grameri” başlıklı kitap, daha sonra yazılan dilbilgisi kitaplarına örnek oluşturmuştur. Bu esere bir değerlendirme yazısı yazan Saadet Çağatay, yöntem olarak eseri takdirle karşılamış ancak eksik olarak gördüğü noktalara da işaret etmiştir. Daha sonraki yıllarda yazılmış olan çok sayıdaki dilbilgisi kitapları, Banguoğlu’nun, sözü edilen ve daha sonra yazdığı dilbilgisi kitaplarını, dilbilim alanındaki çok büyük gelişmelere karşın, yöntem ve anlayış açısından aşamamışlardır. Özellikle dilbilim alanındaki gelişmelerden uzak kalınması, yazılan kitapların çoğuna birbirlerinin tekrarı niteliğini vermiştir. Bu eserlerde eşzamanlılık, ölçünlü dil ve ağız malzemesi olguları bile göz önüne alınmadığından, hâlâ J. Deny’nin verdiği kimi örnekler bile tekrar edilmektedir. Birçok dilbilgisi kategorileri birbirine karıştırılmaktadır. Niçin yazılmış oldukları anlaşılamayan, birbirlerinin her bakımdan tekrarı niteliğindeki bu kitaplar, Türkiye Türkçesinin modern dilbilgisi kitabı olmaktan uzaktır. Gerek dilbilgisi, gerekse dilbilimin dünyada ulaşmış olduğu gelişmelerden yararlanarak, Türkiye Türkçesinin grameri üzerine geniş kapsamlı bilimsel çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır
Keywords : Dilbilgisi, Türkiye Türkçesi, dilbilgisi kitapları, Türkoloji, Saadet Çağatay, Tahsin Banguoğlu