+(X)n zarf eki ve kullanımı

Authors : Zafer ÖNLER

Pages : 143-155

Doi:10.1501/Trkol_0000000195

View : 9 | Download : 21

Publication Date : 2010-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkçenin en eski yazılı belgelerinden günümüze dek, adlardan zarf türeten ve araç durumu insert ignore into journalissuearticles values(enstrumental); eki olarak adlandırılan, yaygın kullanıma sahip bir +n eki bulunmaktadır. Günümüzde yazın, ilkin, yayan, değin gibi sözcüklerde görülen bu eki yanızca araç durumu eki olarak değerlendirmek doğru değildir. Tarihsel metinlerdeki kullanımlar incelendiğinde bu ekin başlıca şu işlevlerde kullanıldığı görülmektedir: 1); Araç Durumu, “tilin” insert ignore into journalissuearticles values(dille);, “közün” insert ignore into journalissuearticles values(gözle);; 2); Zaman Zarfı, “yayın” insert ignore into journalissuearticles values(yazın); “ayın” insert ignore into journalissuearticles values(aylarca);, “yılın” insert ignore into journalissuearticles values( yıllarca); , “tünün” insert ignore into journalissuearticles values(geceleyin);, “künün” insert ignore into journalissuearticles values(gündüzün);; 3); Durum Zarfı, “yadagın” insert ignore into journalissuearticles values(yayan);, “için için” insert ignore into journalissuearticles values(gizli gizli); 4); Yer Zarfı “üstün” insert ignore into journalissuearticles values(üstte);, “altın” insert ignore into journalissuearticles values(altta);, “arkan” insert ignore into journalissuearticles values(arkadan);; 5); Edat Türetme “degin”, “ilen”, “bilen” . Türkiye Türkçesinde de “karşı+n”, “özgü+n,” ansız+ın, “öğle+n”, “örneğ+in” “ilk+in” benzeri sözcükler, ekin zarf yapma işlevine yeni örneklerdir
Keywords : Türk Dili, n zarf eki, vasıta hali, Karahanlı Türkçesi