Tarihî Türk Yazı Dillerinde Fiil Üzerine Ulanan -çI Eki

Authors : Safiye ÇELEBİ ÇAM, Ayşe Beril KARA

Pages : 440-451

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2019-11-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Makelede tarihî Türk dilleri üzerine yapılan gramer çalışmalarında üzerinde pek durulmayan ancak metinlerde karşımıza çıkan, eklendiği fiile sıfat-fiil anlamı veren -çI eki üzerinde durulacak. Söz konusu ek, ilk önce lisansüstü  aşaması, Karahanlı Türkçesi dersinde yapılan metin okumalarında Kutadgu Bilig ’in   oúıçı ol erdi bayattın saÆa sen ötrü köni yolúa kirdiÆ toÆa  insert ignore into journalissuearticles values(KB 36); “Ey yiğit, o sana Tanrı’dan insert ignore into journalissuearticles values(gönderilmiş); davet eden, peygamber idi. Sen bu yüzden doğru yola girdin.” beyitindeki oúıçı insert ignore into journalissuearticles values(< oúı - ‘davet et-’ EDPT :79a ); “davet eden” örneği ile karşımıza çıktı. Aynı ek, KB’de kütçi “çoban” ve küdezçi “muhafız, gözcü” örneklerinde de yer alır. Bu örneklerdeki - çI ekinin fiil tabanı üzerine ulanması bizi düşündürdü. Ek üzerine yaptığımız literatür taraması sırasında söz konusu ekin Ali Akar tarafından Türkiye Türkçesi ağızlarında incelendiğini gördük. Bunun üzerine biz de - çI ekinin tarihî Türk dillerindeki varlığını ve metinlerde nasıl geçtiğini inceleyeceğiz. 
Keywords : çI Eki, Sıfat Fiil, Fiilden İsim Yapım Eki çI