Kuşaklar ya da Ayvalık Yaşantısı Romanında Mübadele İzleri

Authors : Serdar Alkan

Pages : 423-435

View : 90 | Download : 102

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Mübadele kelimesinin sözlükteki anlamsal karşılığı ‘bir şeyin diğeriyle değiştirilmesi’ durumudur. ‘Mübadele’, pek çok göç türü içinde özellikleri açısından ikinci bir örneği olmayan çok önemli tarihsel bir olgudur. I. Dünya Savaşı ’nın ardından Osmanlı Devleti’nin parçalanmasıyla Türkiye ile Yunanistan arasında yapılan nüfus değişimine de mübadele denilmektedir. Türk-Yunan ‘nüfus mübadelesi’, Lozan Konferansı’nda Türkiye ve Yunanistan arasındaki öncelikli sorunlardan birisi olmuş ve 30 Ocak 1923 yılında, Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan ‘Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol’ün imzalanmasıyla çözüme kavuşturulmuştur. Sözleşmenin 1. Maddesi uyarınca, Türkiye’de bulunan Ortodoks Rumlarla, Yunanistan’da bulunan Müslüman Yunan uyruklular, 1 Mayıs 1923 tarihinden itibaren zorunlu göçe tabi tutulacaklar ve göç edenler Türk ve Yunan makamlarının izni olmadıkça geldikleri ülkelere yerleşmek amacıyla geri dönemeyeceklerdi. Bu sözleşme uyarınca, yaklaşık 350.000 Müslüman Türk ve 200.000 Hıristiyan Rum zorunlu göçe tâbi tutulmuşlardır. Bu göç durumu beraberinde sosyal, ekonomik ve kültürel olmak üzere birçok sorunu beraberinde getirmiştir. Türkler ve Yunanlılar mübadelenin ortaya çıkardığı sorunları edebiyat aracılığı ile kuşaktan kuşağa aktarmıştır. Yunanlar gerçekleşen bu nüfus mübadelesinin daha ilk yıllarında yolculuklarını, yaşantılarını, çektikleri zorlukları ve geride bıraktıkları vatanlarından uzaklaşmanın üzüntüsünü eserlerine yansıtmışlardır. Ancak Türk tarafı 1970’lerden sonra eserlerinde mübadele konusunu işlemeye başlamıştır. Ahmet Yorulmaz’ın ‘Kuşaklar ya da Ayvalık Yaşantısı’ (2002) adlı romanı da mübadele dönemini konu alan eserlerden biridir. Bu çalışmada, Kuşaklar ya da Ayvalık Yaşantısı adlı esere bir roman olarak bakmanın ötesine geçilecek ve bir mübadele gerçeğini ortaya koymak için değerlendirme yapılacaktır.
Keywords : Ahmet Yorulmaz, Kuşaklar ya da Ayvalık Yaşantısı, Mübadele, Göç, Andalayı, Türk Edebiyatı