Pozitivizm Odağında Hüseyin Cahit Yalçın ve Hippolyte Taine

Authors : Ogeday Dumlu, Hayrunisa Topçu

Pages : 277-290

Doi:10.37999/udekad.1471259

View : 127 | Download : 124

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Pozitivizm, 19. ve 20. yüzyıllarda öne çıkan felsefi akımlardandır. Saint-Simone’un çalışmalarıyla başlamış, Auguste Comte’un çalışmalarıyla öne çıkmıştır. Comte’un takipçilerinden Hippolyte Taine isimli Fransız düşünür, pozitivist görüşleri edebiyat, özellikle de eleştiri alanına uygulamıştır. Onun düşüncesinin temelinde edebiyat eserlerinin toplumsal bir belge özelliği taşıdığı ve edebiyat eserlerindeki olay örgüsü, karakter gibi çeşitli unsurların tesadüfen ortaya çıkmadığı iddiası vardır. Bu iddiasını ırk, muhit, an kavramlarıyla desteklemiştir. Adı geçen kavramlar; kişilerin doğuştan gelen özelliklerini, insanın yaşadığı ortamı ve içinde bulunulan dönemi kapsar. Bu kavramların pozitivizmle ilişkisi, nedensellik ilkesi ile birbirlerine bağlı olmaları ve edebiyat eserinin bütününe işaret etmeleridir. Pozitivizm 19. yüzyılda Osmanlı aydınları arasında da benimsenen bir görüş olmuştur. Bu çalışmada Servet-i Fünûn yazarlarından Hüseyin Cahit Yalçın yayımlanan 29 yazısı Hippolyte Taine’nin görüşleri ve pozitivizm ışığında incelenmiştir. Bu yazılardaki özellikle sanat ve eleştiri kavramlarının pozitivist algı ışığında değerlendirildikleri tespit edilmiştir.
Keywords : Pozitivizm, Hippolyte Taine, Hüseyin Cahit Yalçın, Servet i Fünûn