KAZAK TÜRKÇESİ İLE TÜRKİYE TÜRKÇESİNDEKİ A SESİYLE BAŞLAYAN ORTAK FİLLERİN İSTEM AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI

Authors : Şeyma GÜRLEYEN AKKAYA

Pages : 44-61

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2017-09-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Fiilin tanımı farklı biçimlerde birçok defa yapılmıştır. Bu tanımların ortak yönü, fiilin cümledeki öğeleri belirlemesi konusu üzerinde durulmasıdır. Bir başka deyişle cümlede bulunabilecek en fazla öğe sayısını cümlenin yüklemi belirler. En basit haliyle yüklemin alabileceği öğe sayısı yüklem olan fiilin istemidir. Türkoloji sahasında istem yeni sayılabilecek bir konu olmasına karşın günden güne istem konusundaki çalışmalar artmaktadır. Türkiye Türkçesi, Kazak Türkçesi, Özbek Türkçesi, Gagavuz Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesi gibi çağdaş Türk lehçelerinde istem konusunda fiil-öğe sayısı, istem nöbetleşmeleri insert ignore into journalissuearticles values(hâl eki nöbetleşmeleri);, fiillerin girdiği kategoriye göre istemleri, fiillerdeki çatı değişimlerinin isteme etkileri, anlam-istem ilişkisi odaklı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada öncelikle Kazak Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlüğü’nün /a/ sesinde yer alan madde başları taranmış ve bunun sonucunda kırk yedi fiil çalışma örneklemi olarak tespit edilmiştir. Bu fiillerin anlam karşılıkları Büyük Türkçe Sözlük’ten tespit edilmiştir. Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde tespit edilen ortak fiillere örnek cümleler bulunmuştur. Bu cümlelerde kullanılan hâl ekleri karşılaştırılmıştır. Sonuç kısmında ise örneklemdeki fiiller Türkiye Türkçesi ve Kazak Türkçesinde aynı isteme sahip olanlar, farklı istemi olanlar ve istem konusunda karşılaştırma yapılamayanlar olmak üzere sınıflandırılmıştır.
Keywords : Türkiye Türkçesi, Kazak Türkçesi, istem