FETHALİ KAÇAR’IN ÇAĞATAY TÜRKÇESİ SÖZLÜĞÜNÜN SÖZCÜK BİLİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Farhad RAHIMI

Pages : 1472-1499

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2018-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kuzey-Doğu Türkçesinin ikinci dönemi olan Çağatay Türkçesi, Doğu Türklerinin 15. yüzyılın başlarından 20. yüzyılın başlarına kadar kullanılmaya devam eden yazı dilidir. Nevāyí`nin ölümünden sonra, onun eserlerinin kolayca okunması için, İslam dünyasının her bir köşesinde çeşitli sözlükler yazılmaya başladı. Genellikle Osmanlı İmparatorluğu, İran, Azerbaycan, Hindistan ve Türkistan`da yazılan ve Türk dilinin tarihî gelişimi için çok büyük bir değere sahip olan bu sözlükler bir sözlükçülük ekolü oluşturmuştur. İran sahasında da ‘ Alí Şír Nevāyí`nin eserlerini anlamak üzere birçok Çağatay Türkçesi sözlüğü düzenlenmiştir. Bunlardan bir tanesi Fetģ-‘Alí Bin Kelb-‘Alí Bin Mürşid Ķulı Bin Fetģ-‘Alí Ķacar-ı Ķazvíní tarafından 1861`de İran`da yazılmış ve Çağatay Türkçesi-Farsça bir sözlük olan Luġat-ı Etrākiyye`dir. Bu çalışmada inceleme konumuz olan sözlüğün sözcük bilimi açısından özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır . Başvurulan eserlerin sayfa numarası genellikle yay ayraç içinde bulunan ilk sayıyla, yayınlarda verilen beyit veya bölüm numarası ise ikinci sayıyla belirtilmiştir.
Keywords : Çağatay Türkçesi, Çağatay Türkçesi Sözlükleri, Nevāyí, Sözcük Bilimi, Fethali Kaçar, Luġat ı Etrākiyye, İran, 19 yüzyıl