KISSA-İ İBRAHİM İBN EDHEM NÜSHALARININ KARŞILAŞTIRMALI İNCELENMESİ

Authors : Gulbakhram MOLOTOVA

Pages : 71-81

Doi:10.46400/uygur.986297

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Makalede, “Kıssa-i İbrahim İbn Edhem”in Uygurca, Kazakça ve Türkçe nüshaları karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. İncelemede, Kıssa-i İbrahim İbn Edhem’in Kazakça versiyonuna ait iki varyantın taşbaskı neşri, Uygur versiyonunu içeren elyazmasının Taşkent nüshası ve İbrahim Edhem destanı isimli Türkçe versiyonu içeren iki nüsha esas alınmıştır. İncelemede, Türkçe ve Kazakça versiyonlarının nazım şeklinde kaleme alındığı, Uygur versiyonunun ise geleneksel nazım-nesir karışık şekilde yazıya geçirildiği görülmüştür. Uygur versiyonu 84 varaktan ibaretken insert ignore into journalissuearticles values(taşbaskısı 151 sayfa);, Kazak ve Türkçe versiyonları ise hacim açısından ondan ayrılmaktadır. Kazak versiyonunda kıssa kısaca anlatılmıştır. Uygur versiyonunun özelliği ise giriş kısmında kıssanın ortaya çıkışının anlatılmasıdır. Bu maksatla metinde Belh hükümdarı Malikşah insert ignore into journalissuearticles values(ana tarafından dedesi);, annesi Melike Huban, İbrahim ibn Edhem’in eşi –Bibi Zülfiye-Ayim, oğlu Muhammedhan karakterleri yaratılmıştır. Sultan İbrahim’in vezirlerinin ismi ve yardımcıları, rehber fonksiyonunu üstlenen evliyaların isimleri yer almaktadır. Çalışmada İbrahim ibn Edhem’in hayatını ve faaliyetlerini konu alan menkıbevi anlatmalardan da yararlanılmıştır. Ayrıca kıssanın asıl kahraman tipini daha da ayrıntılı anlatmak için yaratılan ikinci derecedeki karakterlerle birlikte esere yansıyan örf-adetler, motifler ve kullanılan tasviri unsurlar da incelenmiştir.
Keywords : Elyazma, Karakter, Motif, Versiyon, Türkçe Konuşan Halklar, Elyazma, Karakter, Motif, Versiyon, Türkçe Konuşan Halklar