Cahiliye Arabı bir peygamber bekliyor muydu? Âtıl Tanrı/Deus Otiosus bağlamında cahiliye dönemi peygamber algısı

Authors : Mehmet ALICI

Pages : 117-154

Doi:10.1501/Ilhfak_0000001485

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2018-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada farklı dinî gelenekleri bünyesinde barındıran İslam öncesi Arap yarımadasında putperest Cahiliye Araplarının bir peygamber beklentisine sahip olup olmadıkları sorgulanacaktır. Bu yapılırken Cahiliye Araplarının politeist tanrı anlayışlarının arka planında yer alan yüce bir varlık fikrinin bu husus üzerindeki etkisi esas alınacaktır. İnandıkları bu aşkın ama müdahaleden uzak tanrının/Deus Otiosus’un yetkilerini putlara devretmesi, gündelik yaşamlarında muhtaç oldukları ilahi yardımın muhatabını belirlemiştir. Bu durum ise onlara hakikati bildirecek ve hayatlarını düzenleyecek bir uyarıcının veya peygamberin gelmesine yönelik bir beklentilerinin olmadığına işaret etmektedir. Bunun ötesinde Cahiliye Araplarının, Hz. Peygamber’in durumu konusunda bir peygamber bekleyen Ehl-i Kitap’ın görüşüne başvurmaları da dikkat çekicidir. Ayrıca Ḥanīflerin Yahudi-Hıristiyan bir zemin üzerinden peygamber fikrini temellendirme çabaları veya sözde peygamberlik iddialarının Hz. Muhammed’in risâletiyle ortaya çıkması, Cahiliye Arabının zihin dünyasında bir peygamber beklentisinin yokluğunu açık eden durumlar arasında sayılabilir
Keywords : Deus Otiosus, Âtıl Tanrı, Put, Cahiliye Politeizmi, Peygamber, Ḥanīf, Yahudi, Hıristiyan