Ahıska Türklerinin geri dönüş problemi ve Gürcistan’in Avrupa Konseyine taahhütleri

Authors : Muhammet Ali

Pages : 225-239

Doi:10.58588/aru-jfeas.1414022

View : 134 | Download : 76

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Ahıska Türkleri 14-15 Kasım 1944 tarihinde beraberinde 7 farklı halk ile çeşitli sebepler gösterilerek sürgün edilmiştir. Bu bölgelerde “sonsuza kadar” yaşamak üzere yerleştirilmiş ve sıkıyönetim şartlarında yaşama mahkûm edilmiştir. 1956 yılında Nikita Kruşçev’in Sovyetler Birliği devlet başkanı olmasıyla, Ahıska Türklerine sürgün edilen diğer halklara tanınan kendi yurtlarına dönüş hakkı tanınmamış, yalnızca özel yerleşim kısıtlamaları kaldırılmıştır. 1956 yılından itibaren farklı oluşumlarla defalarca dönüş talepleri bildirilse de Ahıska Türkleri vatanlarına geri dönememiştir. RSFSR tarafından 12 Nisan 1991 tarihinde çıkarılan kanunla sürgüne uğramış halklardan, Ahıska Türkleri de anavatanlarına geri dönüş ve sürgün yıllarındaki maddi kayıpların telafisi için rehabilite edilme hakkını kazanmış fakat Sovyetler Birliği’nin aynı yıl dağılmasıyla kanun uygulanamamıştır. Gürcistan 29 Nisan 1999 tarihinde Avrupa Konseyi’ne üye olmuştur. Gürcistan, Konsey’e giriş şartı olarak Ahıska Türklerinin geri dönüşlere izin veren hukuki çalışma yapacağını, toplum ile entegrasyonu konusunda kolaylık sağlayacağını ve bunun üzerine Ahıska Türklerinin Gürcistan vatandaşlığını elde etmesi konusunda hak tanıyacağını taahhüt etmiştir. Gürcistan parlamentosu 2007 yılında “Eski Sovyetler Birliği Tarafından 20. Yüzyılın 40’lı Yıllarında Gürcistan’dan Zorla Göçe Tabi Tutulan Şahısların Geri Dönüşü Hakkında Gürcistan Cumhuriyeti’nin Kanunu” adlı kanunu 1 Ocak 2008 tarihinde yürürlüğe girecek şekilde kabul etmiştir. Gürcistan’da birçok bakımdan büyük eksiklikler barındıran yasa yürürlüğe girmiş, uygulamada fazla sayıda aksama olmuş, yasa içerisinde sonradan çokça düzenleme yapılmıştır. Bu yasa içerisinde yapısal problemlerin varlığından dolayı geri dönüş yasası başarısız olmuş, Ahıska Türkleri Ahıska’ya geri dönememiştir. Çalışmada vaka çalışması yöntemi kullanılacak olup verilere ulaşılabildiğince birincil kaynaklardan yararlanılacaktır. Çalışmanın amacı Ahıska Türklerinin geçmişten günümüze kadar verdikleri mücadeleyi ve anavatanlarına dönüş için devletlerin verdikleri taahhütleri yerine getirmedeki yetersizliklerini analiz ederek ortaya koymaktır.
Keywords : Ahıska Türkleri, Sürgün, SSCB, Gürcistan, Avrupa Konseyi