13. Dede Korkut Destanı: Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Adlı Metnin Metindilbilimsel Ölçüt Olan Tutarlılık Bağlamında İncelenmesi

Authors : İlknur Koç

Pages : 381-401

View : 49 | Download : 70

Publication Date : 2024-09-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz: Bu çalışmada Dede Korkut’un 13. Hikâyesi olan ‘’Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi’’nin, bir dilbilim metodu olan metindilbilim yaklaşımının tutarlılık ilkesinin başlıklarıyla incelenmesi, araştırmamızın sınırlılığı ve kapsamı olarak belirlenmiştir. Bilindiği üzere Dede Korkut’un Dresden ve Vatikan nüshalarının ardından Türkmen, Türkmensahra, Günbed nüshası olarak adlandırılan Tahran’da 2018 yılının Aralık ayında yeni bir nüsha bulunmuştur. Veli Muhammed Hoca tarafından bulunan Dede Korkut’un yeni nüshası, 13. hikâyesi 2019 yılında bilim dünyasına çeşitli çalışmalarla aktarılmıştır. Dede Korkut hikâyelerinin henüz tamamlanmadığı anlaşılmakla birlikte, Türkmen nüshasında yirmi dört soylama ve bir boy yazma bulunduğu aktarılmıştır. Türk dünyasına Dede Korkut’un 13. Hikâyesini Metin Ekici (2019), Yahya Vali Mehmed Hoca tarafından elektronik ortamdan ulaştığı Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi adlı hikâyeyi, günümüz Türkçesine aktararak yayımlamıştır. Çalışmamız Giriş, Metindilbilim, Dede Korkut’un Türkmen Nüshası, Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Adlı Hikâyenin Günümüz Türkçesi, Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Adlı Hikâyede Metindilbilimsel Yaklaşımın Tutarlılık İlkesiyle İncelenmesi, Sonuç bölümlerinden oluşmaktadır. Metindilbilim, bir dilsel dizgi bütünü olan metni bir dilsel dizgi bütünü olan metni tutarlılık, bağdaşıklık gibi unsurlarla ele alarak, metnin okuyucu ve yazar tarafından daha açık bir şekilde anlaşılması için klasik şerh, tahlil, açıklama girişimlerinden ayrılarak, metni dilbilimsel açıdan inceleyen bir bilim dalı olması sebebiyle, metin incelemelerinde önemli bir yer tutmaktadır. Metnin yapısının belirlenmesinde kullanılan ilke olan tutarlılık bağlantılarının; Yineleme, Özelleştirme, Genelleme, Nedensellik, Karşıtlık, Karşılaştırma, Amaç Bağlantısı, Koşul Bağlantısı alt başlıkları ile Türk edebiyatının en önemli eserlerinden olan Dede Korkut’un yeni bulunan Türkmen nüshasında yer alan ve Metin Ekici’nin (2019) günümüz Türkçesiyle yayınladığı Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi başlıklı hikâyeyi metindilbilimsel açıdan incelemeyi amaçlamış bulunmaktayız. Anahtar Sözcükler: Dede Korkut Türkmen Nüshası, Metindilbilim, Tutarlılık, Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi.
Keywords : Dede Korkut Türkmen Nüshası, Metindilbilim, Tutarlılık, Salur Kazan\'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi