Areal Distribution and Bulk Rock Density Variations of the Welded İncesu Ignimbrite, Central Anatolia, Turkey

Authors : ULRIKE MUESSCHUMACHER, ROLF SCHUMACHER

Pages : 249-267

View : 26 | Download : 8

Publication Date : 0000-00-00

Article Type : Research Paper

Abstract :2.8 My yafl›ndaki ‹ncesu ignimbiriti Kapadokya Volkanik Bölgesinin çok iyi kaynaflm›fl ignimbiritlerinden birisidir. Bölgesel yay›l›m ve hacim tahminleri en az 7,760 km2 ve 38 km3’lük magman›n püskürdü¤ünü ortaya koymaktad›r. Bu ignimbiritin kayna¤›, Erciyes Da¤–Koçda¤ kompozit volkan›n›n kuzeydo¤u kanad›n›n alt›nda yer almaktad›r. Günümüzde, ignimbiritler küçük platolar, kal›nt› tepecikler ve tepelerde örtüler oluflturmaktad›r. Yersel koyu kahverengi veya tabandaki siyah cams› doku ile kaya bileflimine ba¤l› olarak geliflen yatay kuflaklahalindeki renk de¤iflimleri ignimbiritlerin arazi özelliklerini içermektedir. ‹gnimbiritlerin üst seviyelerine do¤ru litik tane ve pomza miktar›ndaki art›fllar bir çok yerde aç›kça gözlemlenmifltir. ‹gnimbiritlerin çökelimiyle ilgili yap›lar nadir olarak geliflmifl olup, genelde kayaç yo¤unlu¤unun az oldu¤u alanlarda gözlemlenmifllerdir. ‹gnimbiritlerin bölgesel da¤›l›m›, her bir ak›nt›y› kanalize eden veya ak›nt›lar›n önünü kesen volkanik koniler ile Toros Da¤lar›n›n paleoco¤rafyas› taraf›ndan etkin olarak kontrol edilmifltir. ‹ncesu kasabas›ndaki tip kesitinin taban kesimlerinde ignimbiritlerin kayaç yo¤unlu¤u 2.34 g/cm3 kadar yükselebilmektedir. Yo¤unluk üst kesimlere do¤ru 1.77 g/cm3 ye kadar düflmekte, ancak tip kesitin orta ve üst bölümlerinde yüksek de¤erlere ulaflmaktad›r. Kayaç yo¤unlu¤u yanal olarak kaynaktan uzaklaflt›kça ve paleotopografyaya ba¤l› olarak sistematik bir de¤ifliklik gösterir: topo¤rafik bariyerler tarf›ndan engellenmeyen çökelim loblar› kayaç yo¤unlu¤unda sabit bir azalma – proksimal alanlarda daha yo¤un, ›rak kesimlerde ise az kaynaflm›fl fleklinde bir de¤iflim – sunarlar. Buna karfl›n, bariyerler taraf›ndan engellenmifl ak›nt›lar özellikle bariyerlerin önününde kayaç yo¤unlu¤unda beklenmedik bir art›fl göstermektedir. ‹gnimbirit istifi içinde gözlemlenen çok say›da yo¤unluk art›fllar›n›n kaynaflman›n belirgin/çok iyi oldu¤u düzeylere denk düflmesi, gerek kristal gerekse litik tanelerin miktar›n›n kayaç yo¤unlu¤unun belirlenmesinde çok da önemli olmad›klar›na iflaret eder. ‹stif içerisinde dikey yönde gözlemlenen yo¤unluk de¤iflimleri birbirlerinden belli bir zaman aral›¤› ile ayr›lan çok say›daki ak›nt›dan oluflan bir istifin varl›¤› ile aç›klanabilir. ‹ncesu ignimbiritinin kaynaflmas›n›n ak›nt›n›n dura¤an hale gelmesini takip eden dönemde s›k›flmaya/yo¤unlaflmaya ba¤l› olarak geliflti¤i düflünülmektedir. Gaz al›koyma rejimi uçucu gazlar›n kül içeren hamurda erimesini teflvik etmifl olabilir. Buda, tip kesitin taban›ndaki cams› düzeyin oluflmas›na ve istifin alt kesimlerinde yüksek yo¤unluk düzeylerin oluflmas›na neden olmufl olabilir. Önerilen model, topo¤rafik bariyerlerin önünde gözlemlenen ve olas›l›kla bariyere çarpan ak›nt›n›n k›smende olsa geri dönmesine ba¤l› geliflen yersel kal›nlaflma ve bunun do¤al sonucu olan yüksek yük bas›nca ba¤l› oluflan yüksek kayaç yo¤unluklar›n› da aç›klamaktad›r.  
Keywords : Kapadokya, ignimbirit, kaynaflma, kayaç yo¤unlu¤u