TURGUT ÖZAL’IN BAŞBAKANLIK DÖNEMİNDE TÜRK-JAPON DOSTLUĞUNUN YÜKSELİŞİ:1983-1989

Authors : Şevki Kıralp

Pages : 20-42

Doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1457344

View : 120 | Download : 102

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Turgut Özal’ın Başbakanlık görevini yürüttüğü yıllarda (1983-1989) Türkiye-Japonya ilişkilerini ele almaktadır. Tarihsel, nitel ve betimleyici bir metodolojiden yararlanan çalışmanın birincil kaynakları dönemin gazeteleridir. Çalışmanın bulguları, Türkiye ile Japonya arasındaki ilişkilerin bu yıllarda giderek güçlenip ivme kazandığını ve 1985 yılında Irak-İran Savaşı’nda mahsur kalan 215 Japon’un Türkiye tarafından kurtarılmasının bu ivmenin yakalanmasını sağlayan temel gelişmelerin başında geldiğini ortaya koymaktadır. Bu kurtarma operasyonundan sonra, Türkiye’nin Japonya’ya olan ihracatı kısa sürede %465 oranında artış göstermiş, Japonya Türkiye’ye farklı alanlarda güçlü bir teknik destek sunmuştur.. Bu çalışma ayrıca Türk-Japon dostluğunu bahse konu dönemde Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi devlet tezi haline gelen Türk-İslam sentezi açısından ele almakta, Japonya’nın Türkiye tarafından benimsenen, bilim ve teknolojide kendi kültürünü kaybetmeden ilerleme şiarının güçlü bir örneği olarak algılandığını ortaya koymaktadır. 1980’li yıllardaki Türk-İslam sentezi, uluslararası siyaset boyutunda Türkiye’nin sınırları dışındaki Türkler ve Müslümanlar ile bağlarına önem atfetmekteydi. Bu sentez anti-Komünist esaslara dayanmakla birlikte, Türk milli kimliğini emperyalist etkilerden korumayı da amaçlamaktaydı. Bu bağlamda, Japonya’nın uluslararası siyasette hem Emperyalist Batı’dan, hem de Komünist Doğu’dan farkı Türkiye’de farklı siyasi kesimlerin ortak özlemlerine uygun düşmekteydi. Bu dönemde gelişen Türk-Japon dostluğunun birer neticesi olarak Japon firmalar Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün yapımında önemli bir rol oynamış, karşılıklı üst-düzey ziyaretler gerçekleştirilmiş ve kültürel etkileşim Türk ve Japon halklarının birbirini daha yakından tanımasına olanak sağlamıştır.
Keywords : Türk-İslam Sentezi, ANAP, İhracat, Kurtarma Operasyonu