YENİÇAĞDA OSMANLI PİYADELERİNİN ASKERİ POTANSİYELİ

Authors : Bülent ÇELİK

Pages : 31-50

Doi:10.33404/anasay.1206094

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2023-02-28

Article Type : Research Paper

Abstract :XVI. yüzyılla birlikte Osmanlı ordusu önemli bir sosyal-iktisadi değişim içerisindeydi. Cigalazade Sinan Paşa’nın Haçova Seferi sonrasında Belgrad’da yaptırmış olduğu teftişte pek çok timarlı sipahi, yoklamada bulunmadıkları gerekçesiyle tımarlarını ve statülerini kaybetmişlerdi. Bu işsiz kalmış sipahiler parçası oldukları kırsal alanda bir süre sonra celalî olarak anılacak, kanunsuz sayılarak köylerin, köylülerin güvenliğini tehdit eden ve tarımsal üretime zarar veren tarihi figürlere dönüşeceklerdi. Başta Adaletnâmeler olmak üzere çeşitli Osmanlı belgelerinde tarifi yapılan bu eski atlı sipahilerin pek çoğunun bu şekilde sistem dışında kalmaları, savaşlarda Osmanlı ordusundaki süvari zümresini zayıflattı. Bu gelişme ve Avrupa’daki ateşli silah ve savaş taktikleri konusundaki diğer gelişmeler, Osmanlı ordusunun giderek piyade zümresine ağırlık vermesine neden oldu. Yeniçeriler dışında kırsal alandan gelen ve sekban, saruca, levent, tüfenkçi gibi çeşitli isimlerle anılan bu yeni savaşçılar, giderek Osmanlı ordusunun belkemiğini oluşturmaya başladılar. Bu çalışma; Osmanlı Devleti’nin ekonomik üretim yapısının çekirdeği ve ana figürü olan köylünün nasıl askeri nitelik kazanıp bir üreticiden, askeri alanda faaliyet gösteren bir bireye dönüştüğünü, bilimsel tartışmaya açık bazı önermelerle açıklamaya çalışacaktır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Yeniçeri, celali, köy, ateşli silah