FİLM BAŞLIKLARININ ÇEVİRİSİ ÜZERİNE GÖZLEMLER

Authors : Gülhanım ÜNSAL

Pages : 77-92

View : 25 | Download : 20

Publication Date : 2018-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İster diller arası, ister dil içi olsun, yazılı çeviri yaparken yazılı bir metin üzerinde, sözlü çeviri yaparken bir kişinin söylemi üzerinden çeviri yaparız. Oysa bütün televizyon, sinema, internet, video, multimedya, gazete, dergi, ajans vb. bütün basılı, görüntülü ve sesli alanı kapsayan görsel-işitsel çeviri yeni bir alandır. Görsel-işitsel çeviri görüntü ve metnin birleşiminden oluşur. Çalışma alanları gereği, yazın çevirisiyle görsel-işitsel çeviri birbirinden ayrılır. Yazın çevirmeni için, ikinci metnin oluşumunu sağlayan temel araç yazılı metin iken, görsel-işitsel çevirmen için, içerdiği bütün ses ve vücut hareketleriyle söz temel araçtır. Görsel-işitsel çeviri içinde özel bir yere sahip olan film başlıklarının çevirisi ise, sadece anlamlandırma zorluğu değil, edebi ve ticari zorunlulukları da içerir. O halde ait olduğu alan gibi, film başlıklarının çevirisi de bir sanattır. Bu noktadan hareketle, bu çalışmada sanatsal yetenek kadar çeviri becerisi de gerektiren film başlıklarının çevirisi incelenmiştir. Çalışmanın yöntemi betimsel bir nitelik taşımaktadır. Alan yazın taraması yapılarak elde edilen özgün Fransız film başlıklarının erek dile çevirilerinde hangi yöntem ve stratejilerin kullanıldığını saptamaya çalışmak; anlam boyutu, reklam boyutu ve kültürel göndergeler gibi sanat kurallarıyla yapılan kurallı çeviri ile anlamın saptırıldığı, tür değişmesinin görüldüğü, çokanlamlılık barındıran, uzun açıklamalar içeren, çarpıcı sözcüklerden oluşan ve yeniden adlandırma yapılan kuralsız çeviri yöntemlerini incelemek çalışmanın amacını oluşturmuştur. Çalışmanın sonucunda film başlıklarının çevirisinde işlevsel çeviri yöntemi ile en sık ödünçleme ve sözcüğü sözcüğüne çeviri stratejisinin kullanıldığı; sanat kurallarına uygun olarak yapılan film başlığı çevirilerinin yanı sıra büyük oranda kuralsız çevirilerin de yapıldığı saptanmıştır. Film başlığı çevirisinde başlığa karar verenin işitsel-görsel çevirmenin değil, yapımcı ya da dağıtıcının bu işi üstlendiği gözlemlenmiştir.
Keywords : Görsel İşitsel Çeviri, Film Başlığı, İşlevsel Yaklaşım, Başlığın işlevleri, Çevirmen