MANAS DESTANI’NDA KALMUKÇA İFADELER

Authors : Raşit ÇÖLOĞLU

Pages : 35-43

View : 17 | Download : 22

Publication Date : 2022-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Manas Destanı’nda geçen Kalmukça ifadeler incelenmiştir. İncelemede Manas Destanı’nın Radloff varyantı ve Orozvakov varyantı ele alınmıştır. Öncelikle destanda yer alan Moğolca-Kalmukça konuşmalar tespit edilmiş ve konuşmaların destancı tarafından nasıl çevrildiği gösterilmiştir. Ardından bu konuşmaların ve yapılan çevirilerin Moğolca-Kalmukça ile gerçek anlamda ilişkisi incelenmiştir. Daha sonra ise metinde yeralan Moğolca-Kalmukça kavramlar tespit edilerek destandaki anlamı, bağlamı ve doğruluğu değerlendirilmiştir. Destan metinlerinde yeralan ve Kalmukça olduğu iddia edilen sözcüklere tek tek bakıldığında sürekli tekrarlanan az sayıda Kalmukça söz olduğu görülmektedir. Bu sözcüklerin bir kısmının Kırgızca telaffuz özelliklerinden etkilenerek değişime uğramış Kalmukça kelimeler olduğu tespit edilmiştir. Bir kısmının ise Kalmukçanın tınısı taklit edilmek suretiyle türetilmiş anlamsız sözler olduğu anlaşılmıştır. Orozbakov varyantında Moğolca, Kalmukça ve Çince sözlere daha sık yer verildiği halde Moğolca-Kalmukça diyalogların daha kısa ve aynı birkaç sözcükten ibaret olduğu görülmektedir. Orozbakov varyantındaki diyaloglarda geçen Radloff varyantıyla benzer sözler bağlam olarak tamamen farklıdır. Moğolca-Kalmukça diyaloglarda en çok tercih edilen sözler Orozbakov varyantında savaş narası iken Radloff varyantında selamlaşmayla ilgili kalıp sözlerdir. Orozbakov varyantında Moğolca-Kalmukça olduğu iddia edilen günlük hayatla, askerî-idarî yapıyla ve dinî hayatla ilgili geniş bir terminolojiye yer verilmektedir. Bu Moğolca-Kalmukça konuşma ve kavramlar her ne kadar yerinde kullanılmasa ve çoğunlukla anlamsız olsa da destancının Moğolca-Kalmukçanın tınısına yabancı olmadığını göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Bu durum Orta Asya’daki etnik temasların bir yansıması olması açısından oldukça önemlidir.
Keywords : Manas Destanı, Radloff, Orozbakov, Kalmuklar, Moğolca