İstanbul Tarîki Sûfî Mesleği İcâzetnâmesindeki İnkıtâ‘: Reîsülkurrâ Abdurrahman Gürses Örneği

Authors : Hatice Şahin Aynur

Pages : 603-633

View : 25 | Download : 26

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, kıraat ilmi geleneğinde İstanbul Tarîki Sûfî Mesleği’nin bir temsilcisi ve son dönem reîsülkurrâlardan olan Abdurrahman Gürses’in icâzetnâmesindeki inkitâ‘ ele alınacaktır. Hz. Peygamber’den bu yana Kur’an ve kıraatlerin nesilden nesile aktarımında süregelen arz ve semâ yöntemleri, kıraat ilminde önemli yer tutmaktadır. Buna bağlı gelişen icâzetnâme uygulaması da kıraatlerin nakli noktasında ehemmiyet arz etmektedir. Zira icâzetnâmede en üstte Hz. Peygamber, en sonda ise bu nakil zincirinin son halkası olan kişi bulunmaktadır. Böylece kıraatler, râvîler vesilesiyle muttasıl bir isnâdla kaynağına ulaşmaktadır. Dolayısıyla isnâdın muttasıl olması, yani senette kopukluğun olmaması elzemdir. İlk dönemlerden itibaren uygulanan bu icâzet geleneği, Anadolu topraklarında da titizlikle sürdürülmüştür. İbnü’l-Cezerî’nin Anadolu’ya gelmesinden sonra, Anadolu’da kıraat ilmi adına bir inkişaf yaşanmıştır. Böylece kıraat ilmi tedrisatında uygulama çeşitliliğine dayalı farklı tarîkler ve meslekler gelişmiştir. Türkiye özelinde genel hatlarıyla İstanbul ve Mısır Tarîki şeklinde isimlendirilen bu kıraat tedrisatı uygulamaları, kendi içinde de ikişer mesleğe ayrılmaktadırlar. İlgili meslekler Mısır Tarîki için Mütkîn ve Atâullâh Mesleği, İstanbul Tarîki için Îtilâf ve Sûfî Mesleğidir. Bu çerçevede İstanbul Tarîki Sûfî Mesleği mirasının Osmanlı’dan günümüze aktarımında önemli isimlerden biri olan Abdurrahman Gürses’in icâzetnâmesindeki inkitânın giderilmesi ve alanın daha eski temel kaynaklarının yardımıyla muttasıl senedin tespiti araştırmanın temel gayesidir. Bu meyanda makalede, öncelikle icâzet geleneğine değinilmiş ve Abdurrahman Gürses hakkında malumat verilmiştir. Akabinde inkitânın takip edilebilmesi amacıyla icâzetnâme metnine yer verilerek isnâddaki kopukluğa dikkat çekilmiştir. Son olarak İstanbul Tarîki’nin Sûfî Mesleği’nin isnâdını aktaran eski ve temel kaynaklara müracaat ile muttasıl sened tespit edilerek şema şeklinde aktarılmıştır.
Keywords : Kur\'an, Kıraat, İcazetname, İsnad, İnkita