Endüstriyel kaynaklı ağır metal kirliliğinin buğday çeşitleri üzerindeki ekotoksikolojik etkilerinin belirlenmesi

Authors : Mine YÜCEL, Ersin YÜCEL

Pages : 6-11

View : 19 | Download : 15

Publication Date : 2013-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, endüstriyel kaynaklı ağır metallerin Cr, Cu, Ni, Fe, Zn ülkemizde yaygın olarak üretimi yapılan 17 buğday Triticum aestivum genotipi “Altay-2000”, “Altıntaş-95”, “Aytın-98”, “Bezostaja-1”, “Çetinel2000”, “Gerek-79”, “Harmankaya-9”, “Kıraç”, Kırgız-95”, “Kunduru-1149”, “Kutluk-94”, “Kümbet-2000”, “Sönmez2001”, “Sultan-95”, “Süzen-97”, “Yelken-2000” ve “Yıldız-98” tohum çimlenmesi üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Deneyler için her bir çeşide ait tohumlar 100’erli gruplar halinde sayılıp, steril petri kapları içinde, iklim kabininde, 12/12 saat aydınlık fotoperiyotta, 22±1˚C’de, dörder tekrarlı olmak üzere ve ağır metallerin 3 farklı konsantrasyonunda 100, 200 ve 300 µM yapılmıştır. Tüm sonuçlar topluca değerlendirildiğinde ağır metaller, incelenen buğday çeşitlerinin tohum çimlenmesi üzerindeki etkilerinin istatiksel bakından önemli olduğu; çinkonun çimlenme üzerindeki etsinin en az, bakırın en yüksek olduğu görülmüştür. Buğday genotipleri ağır metallere duyarlık düzeyleri bakımından karşılaştırıldığında; 17 genotip arasında en duyarlı “Kutluk-94” çeşidi olduğu, buna karşın en dayanıklı çeşidin ise “Kunduru-1149” çeşidinin olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak ağır metallerin buğdayda çimlenmeyi engelleyerek üretim kayıplarına neden olduğu; ağır metal kirliliğine maruz kalmış tarım alanlarında, hem yüksek verim almak, hem de bu alanların fitoremediasyonunda “Kıraç” ve “Kunduru-1149” çeşitlerinin kullanılabileceği saptanmıştır
Keywords : ağır metal, buğday, çimlenme, ekotoksikoloji, kirlilik, fitoremediasyon