Uzlette Bir Şair: Mehmed Bey b. Musâ Paşa (Emîrî)

Authors : İsa AKPINAR

Pages : 203-254

Doi:10.17518/canakkalearastirmalari.585364

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hayatı hakkında tezkire ve diğer biyografi kaynaklarında bilgi bulunmayan Emîrî,  16. yüzyıl şairlerindedir. Bu yüzyılın ilk çeyreğinde dünyaya gelen şairin annesi, Pîrî  Mehmed Paşa’nın kızı Ala Hanım’dır. Babası Musâ Paşa ise Kızıl Ahmed’in oğludur.  Küçük yaşta devlet hizmetine giren Emîrî, zamanla yükselerek sancak beyi olmuştur.  Beyşehir, Ankara ve Bursa’da sancak beyi olarak görev yapmıştır. 1579 yılında,  sancak beyliğinden ayrıldıktan sonra, memleketi Bolu’ya dönerek şiirle ilgilenmeye  başlamıştır. Emîrî, şiirlerinde Türkçe ve Farsçayı aynı düzey ve yoğunlukta kullanan  bir şairdir. Yaklaşık on yıl gibi kısa bir zaman zarfında, dört divan ve on dört mesnevi  vücuda getirmiştir. Heft Vâdî, Mergûbu’l-Kulûb, Mahzen-i Râz, Sohbet-nâme, Sıfâtu’lÂşıkîn,  Ahlâk-ı Kâmilîn, Bostân Tercümesi, Gülşen-i Ebrâr ve Mir’atü’l-Ebrâr, Aşknâme,  Muhabbet-nâme, Tarîkat-nâme, İrâdet-nâme ve Pend-nâme isimlerini taşıyan mesnevilerinin çoğu Farsça’dan tercümedir. Bu makalede, hayatı ve eserleri hakkında çok az şey bilinen Emîrî’nin kısa bir  monografisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde şairin hayatının karanlık  dönemlerine ışık tutmak için dedesi ve babası hakkında etraflıca bilgi verilmiştir.  İkinci bölümde, arşiv ve dönemin kroniklerinden yararlanarak, Emîrî’nin hayatı  aydınlatılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, Emîrî’nin eserleri hakkında bilgi  verilerek yazma nüshaları tanıtılmıştır. Son bölümde ise Emîrî’nin edebî hüviyeti  üzerinde durulmuştur.
Keywords : Emîrî, Kızıl Ahmed, divân, mesnevi, tercüme