METİN NEŞRİ VE DİVANÇE-İ MUHAMMED HULÛSÎ

Authors : Özgür KIYÇAK

Pages : 249-297

Doi:10.33692/avrasyad.590641

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Metin neşri klasik Türk edebiyatı çalışmalarının ilk ve önemli basamaklarından biridir. Metin neşrinin belli ilkeler çerçevesinde yapılması edebiyatın bilim olarak incelenmesi safhasında hem gerekli hem de belli bir usulün yerleşmesi bakımından önemlidir. Neşrin gerçekleştirilme süreci metin tespitinden başlamak üzere tüm nüshaların tespit edilmesi, bunun için mevcut katalogların taranması, nüsha tavsifi, doğru okuma ve çeviri yazım, metodların doğru uygulanması gibi bir dizi araştırmacı faaliyetini gerekli kılmaktadır. Bu husustaki keyfilikler eserin aslî haliyle günümüze ulaşmasını engellemekte ve bunun neticesinde yanlış ya da eksik bir neşir ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede Muhammed Hulûsî‟nin divançesinin Latin harflerine aktarımının (bir tez çalışması) tek bir nüsha üzerinden yapılması pek çok yanlışlık ve eksikliğe sebep olmuştur. Anılan çeviri yazıda esas alınan nüshanın bazı üstünlükleri bulunmakla beraber diğer nüshalarda bulunan kimi beyit ve manzumeleri ihtiva etmemektedir. Bununla beraber Latin harflerine aktarılan metinde kimi tamirlerin yapıldığı ancak; nüsha karşılaştırması yapıldığında tamir için gerekli görülen unsurların diğer nüshalarda hâlihazırda var olduğu görülmektedir. Çeviri yazısı yapılan divançede neşrin gerekli basamaklarına uyulmaması, ilmî bir yöntemin takip edilmemiş olması, okuma hataları; âyet, hadis ve kelâm-ı kibarların Latin harflerine aktarımındaki tutarsızlıklar, tıpkıbasım ve sözlükte dikkat edilmeyen hususlar, dışarıda bırakılmış manzumeler vb. Arap harfli Türkçe divançenin Latin harflerine aktarımında tespit edilen pek çok hususa dikkat çekilecek; önerilerimize ve konuyla ilgili başka önerilere yer verilecektir.   
Keywords : Metin neşri, metin tenkidi, Divançe i Muhammed Hulûsî, tespitler, öneriler