ORTAÇAĞ ÇEVİRİ KÜLTÜRÜ, TRANSLATİO VE METİNLERARASILIK: CHRİSTİNE DE PİZAN VE LA CİTÉ DES DAMES ÖRNEĞİ

Authors : Javid Aliyev

Pages : 413-433

Doi:10.33692/avrasyad.1527296

View : 40 | Download : 38

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kadın edebiyatının öncülerinden Christine de Pizan’ın (1363-yk.1430) hayatı ve yazar kimliği, Ortaçağ çeviri kültürüne yön veren translatio kavramı ile birçok aşamada kesişim göstermektedir. Genel hatlarıyla “doğu”dan “batı”ya bilgi ve güç transferi olarak özetleyebileceğimiz translatio, metinlerarası bir hareket ve dolaşım ile kültürlerarası bir aktarımı ifade etmektedir. Günümüz çeviribilim ve çeviri tarihi araştırmaları için oldukça önemli bir perspektif sunan translatio, Türkiye’deki çeviribilim literatüründe ve çeviri tarihi araştırmalarında yer almamaktadır. Benzer şekilde, Pizan’ın Türkiye’deki yazınsal temsili ve en önemli eseri olan Le Cité des dames’ın [Kadınlar Kenti] Türkçe çevirisi bulunmamaktadır. Bu doğrultuda, bu çalışmada öncelikle karmaşık bir tarihi olan translatio kavramı ve onun Ortaçağ kültüründe bilinen kullanımları olan translatio studii ve translatio imperii’nin Antik Çağ’dan Geç Ortaçağ’a uzanan tarihsel gelişimi ele alınacaktır. Ardından, translatio kavramının kapsama alanı yazar olarak Pizan’ın biyografisi ve Le Cité des dames üzerinden bir örnek vaka olarak incelenecektir. Özellikle, eserin bir metin olarak inşasında rol oynayan ve doğrudan göndermede bulunduğu batılı mizojini geleneğinin temel metinleriyle kurduğu metinlerarasılık ilişkisi çeviri perspektifinden tartışılacaktır. Ayrıca, Pizan’ın kadın edebiyatına olan katkıları ve eserlerinin Ortaçağ\\\'dan günümüze kadar uzanan etkisi de değerlendirilerek, translatio kavramının kültürel ve edebi bağlamdaki önemi vurgulanacaktır. Bu kapsamda, Christine de Pizan\\\'ın hayatı ve eserleri, translatio çerçevesinde yeniden değerlendirilerek, onun Ortaçağ edebiyatındaki ve dünya edebiyatı çalışmalarındaki yeri derinlemesine incelenecektir.
Keywords : Ortaçağ, translatio, metinlerarasılık, kültürel çeviri, Christine de Pizan, La cite des dames