Türkiye’deki Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Antioksidan Potansiyalleri ve Fenolik Kompozisyonları

Authors : Ayşe KARADAĞ

Pages : 631-637

Doi:10.31590/ejosat.592711

View : 26 | Download : 12

Publication Date : 2019-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tıbbi ve aromatik bitkiler, insanlık tarihinin ilk zamanlarından beri sadece gıda ve kozmetik amaçlı olarak değil aynı zamanda hastalık risklerine karşı geleneksel tedavi amacı ile de kullanılmıştır. Tüketilmeleri ile beraber dejeneratif hastalıklarla ilgili riskleri azaltma potansiyellerinin, sahip oldukları antioksidan özellik gösteren biyoaktif bileşikler, özellikle fenolik maddelerle ilgili olduğu son yıllarda yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur. Günümüzde sağlıklı beslenme ve fonksiyonel gıdalara olan ilginin artması ile beraber, bu bitkilerin üretimi ve kullanımlarıyla ilgili talebin önümüzdeki yıllarda artacağı öngörülmektedir. Çalışmamızda, ülkemizde sıklıkla tüketilen bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin ( adaçayı, anason, çemen, ıhlamur, melisa, defne yaprağı, nane, reyhan, rezene ve sinameki) toplam fenolik madde miktarları, antioksidan potansiyelleri, ve fenolik kompozisyonları belirlenmiştir. Toplam fenolik madde içeriği açısından en zengin bitkiler adçayı, ıhlamur, defne ve melisa (16.89-21.12 mg GAE/g bitki), en düşük bitkiler ise anason, çemen ve rezene yaprağı (3.47-3.77 mg GAE/g bitki) olarak belirlenmiştir. Dört farklı yöntemle, 2,2’-azinobis(3-etilbenzotiazolin-6-sülfonik asit) (ABTS), 1,1-difenil-2-pikrilhidrazil (DPPH), ferrik iyonu indirgeyici antioksidan potansiyeli (FRAP) ve bakır (II) iyonu indirgeyici antioksidan kapasitesi tayini, belirlenen toplam antioksidan kapasitesi sonuçlarına göre ıhlamur, adaçayı, defne yaprağı ve melisa en yüksek antioksidan potanisyele sahip bitkiler olmuşlardır. Toplam fenolik madde içeriği ile antioksidan potansiyeli arasında önemli derecede yüksek korelasyon olduğu (R 2 =0.0.87-0.89) gözlenmiştir. EC50 değeri, DPPH ve ABTS analizleri açısından değerlendirildiğinde, en yüksek ıhlamur (5.93±0.53 ve 1.05±0.03 mg bitki/mL) ve en düşük anason (82.13±12.08 ve 12.08±0.79 mg bitki/mL) bitkilerine ait olmuştur. Çalışmamızda belirlenen fenolik madde içeriği açısından ise, protokateşuik asit, kafeik asit, klorojenik asit ve ferulik asitin bu bitkilerde en sık belirlenen fenolik asitler olduğu ve flavaonoidlerden ise kuersetin ve kamferolün belirlendiği görülmüştür.
Keywords : Tıbbi ve aromatik bitki, baharat, antioksidan, fenolik