Reşit Kazım Bayatlı'nın Şiirlerinde Kerkük Türkmen Türkçesi Dil Özellikleri -Ses Bilgisi-

Authors : İnci Cengiz

Pages : 143-177

Doi:10.48147/dada.1487541

View : 32 | Download : 49

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Irak Türkmenlerinin kullandığı dil Azerbaycan Türkçesi ağızları içinde değerlendirilmektedir. 1400 yıldır Irak’ta yaşayan Türkmenlerin dillerinin hukuksal statüsü bölgesel dil seviyesindedir. Kerkük, Irak’ın başkenti Bağdat’ın 236 km kuzeyinde bir milyondan fazla nüfusa sahip tarihî bir Türkmen şehridir. Günümüzde Kerkük nüfusunun yaklaşık yüzde otuzu Türkmen’dir. Reşit Kazım Bayatlı, Irak Türk edebiyatının önemli şairlerinden biridir. Kerkük Türkmen Türkçesi ile şiir, düşünce yazısı ve hikâye tarzında kalem oynatan şair aynı zamanda halk edebiyatının mâni ve hoyrat türlerinde de eser vermiştir. Eserlerinin konusu, Türk milliyetçiliği, vatan sevgisi ve tarihtir. Bu çalışmada, Irak Türkmen Türkçesinin dil özellikleri, 1914 yılında Kerkük’e bağlı Kifri ilçesinde doğmuş ve orada büyümüş Kerküklü şair Reşit Kazım Bayatlı’nın eserleri ses bilgisi bakımından incelenmiştir. Çalışmada şairin iki eseri ele alınmıştır: 1. Eserlerinden Seçmeler Kitabı 2. Mektepli Şerki ve Şiirleri. Arap harfli eserler, önce transkripsiyon alfabesine aktarılmış ve eserler üzerinde ses bilgisi bakımından inceleme yapılmıştır.
Keywords : Irak Türkmen Türkçesi, Kerkük Ağzı, Tarih, Milliyetçilik, Oğuz Türk Lehçesi, Ses Bilgisi.