Vurgulama İşlevli Dil Birimlerinin Nogay Türkçesindeki Durumu

Authors : Dilek Ergönenç Akbaba

Pages : 103-119

View : 23 | Download : 20

Publication Date : 2015-08-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Söz diziminde özne, nesne, zarf, yer tamlayıcısı gibi yükleme bağlı unsurların yanı sıra önüne geldiği unsura göre cümlede farklı işlevleri bulunan, yükleme sorulan sorulara cevap vermeyen çeşitli dil birimleri bulunmaktadır. Yüklemle bağlantısı olmayan bu birimler kip/kiplik işlevli, bağlama işlevli, seslenme işlevli, açıklama işlevli vb. gibi çeşitli işlevlere sahip birimlerdir. Bu işlevlerin yanı sıra önüne geldiği ögeyi öne çıkarma, sınırlandırma, kuvvetlendirme, ilişkilendirme gibi anlamları içererek vurgulayan ve cümlenin anlamını tamamen değiştiren bazı birimler vardır ki, bunlar vurgulama işlevli dil birimleridir. Bu birimler üzerinde gramerlerde bir terim birliği sağlanamamış, belirtilen birimler modal kelime, bağlama veya kuvvetlendirme edatı, üsteleme bağlamı, ilgeç (edat), zarf, particular, particle vb. çeşitli kategorilerde işaretlenmiştir. Kullanıldığı unsurun yalnızca sonuna değil, önüne de gelebilen, etkilediği unsuru söz diziminde öncelikli unsur olarak işaretleyen, cümleler arasındaki bağlantıyı, vurguladıkları unsuru, başka bir cümlenin aynı görevdeki unsuruyla ilişkilendirerek sağlayan vurgulama işlevli dil birimleri; kelime grupları içinde de farklı şekillerde değerlendirilmektedir.Türkiye Türkçesinde sadece, yalnızca, yalnız, ancak, bilhassa, özellikle vb. ile tanıklanan bu birimler Kıpçak grubu Türk lehçelerinden Nogay Türkçesinde bolsa, böten de, …DA…DA, deseñ, em…em…, endi/ endigisi, eş bolmasa, MA, ne…ne…, şA, tek, aqıyqatlay da, uşınlay da, üşinimen de, üşinley de, yalğız vb. ile yazı dilinde tanıklanmakta ve çeşitli işlevleri işaretlemektedir
Keywords : Vurgulama işlevli dil birimleri, Nogay Türkçesi